ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΕΝ ΠΑΝΤΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΤΕ, ΤΟΥΤΟ ΓΑΡ ΘΕΛΗΜΑ ΘΕΟΥ ΕΣΤΙ (Α΄Θεσ ε΄ 18)
Η Εκκλησία μας στις 13 Νοεμβρίου εορτάζει την μνήμην του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, μίας μεγάλης εκκλησιαστικής προσωπικότητος.
Επειδή για τον βίον Του έχομε μιλήσει σε παλαιότερα φύλλα, σήμερα θα σχολιάσομε την ομιλίαν Του, η οποία έχει σχέσιν με τον ψαλμικόν στίχον του Αίνου, του βαρέως ήχου, που έγραψεν ο Προφητάναξ Δαυϊδ: «Τι ανταποδώσομεν τω Κυρίω, περί πάντων ων ανταπέδωκεν ημίν;…». (Ψαλμ.115:3) Η απάντησις, στην ομιλία του Αγίου Ιωάννου.
Και ο Υμνωδός αναφέρει τις δωρεές του Θεού, προς τον άνθρωπον.
Σε μετάφρασιν το τροπάριον. «Προσέφυγα στον Κύριον λέγει, επροστατεύθην, αλλά τι να ανταποδώσω για όλα τα αγαθά της προστασίας, τα οποία μου έδωσεν, σαν να μου τα χρεωστούσε. Ήλθεν εξ ουρανού, εσαρκώθη, έγινεν ευεργέτης στους αχαρίστους, ελευθερωτής των αιχμαλώτων. Έγινεν ο ήλιος της δικαιοσύνης σε αυτούς που ευρίσκοντο στο πνευματικόν σκότος, εσταυρώθη, ανεστήθη για την σωτηρίαν μας. Επομένως σε Αυτόν ανήκει η δόξα και η τιμή εις τους αιώνας».
Δυστυχώς, τα αγαθά που μας έδωσεν ο Πανάγαθος Θεός, ο άνθρωπος τα θεώρησεν δεδομένα και δεν ησθάνθην την ανάγκην να Τον ευχαριστήσει, διότι κατά τον Άγιον Αυγουστίνον, αγάπησε περισσότερον αυτά, που του εδόθησαν, παρά Αυτόν, που μας τα έδωσεν. Αντί ευγνωμοσύνης, αχαριστία.
Η ομιλία εξεφωνήθη στην Κων/πολιν, μετά την επιστροφήν του από την εξορίαν το 403μ.Χ.
Διά την καλυτέραν κατανόησιν του περιεχομένου της ομιλίας, παραθέτομεν λίγα λόγια για τον Άγιον και για το πνεύμα της εποχής.
Ο Άγιος Ιωάννης εγεννήθη μεταξύ 344 και 354μ.Χ. Ήταν Έλληνας εξ Αντιοχείας, μέγας ρήτορας, συγγραφέας, Πατέρας και Ιεράρχης. Είχεν το χάρισμα της ομιλίας, γι΄ αυτό και ονομάσθη Χρυσόστομος. Μεγάλη και η συγγραφική του δράσις. Διετέλεσεν Πατριάρχης Αντιοχείας και Κων/πόλεως. Εξόρισθην, λόγω του αυστηρού ελέγχου, που ασκούσε εις την πολιτείαν και την Εκκλησίαν.
Κατέκτησεν τις καρδιές του λαού με τους λόγους Του, εξόργισεν όμως το περιβάλλον της Αυτοκράτειρας Ευδοξίας και άλλων πολλών, που αποσκοπούσαν στην εκθρόνησίν Του. Μέχρι σημείου να δώσει εντολή η Ευδοξία να τον εξορίσουν. Ο λαός όμως αντέδρασεν δυναμικά και Τον επανέφερεν στον πατριαρχικόν του θρόνον. Ο Ιωάννης δεν συμβιβαζόταν με την ανηθικότητα, την ειδωλολατρείαν και τον κοσμικόν έκλυτον βίον, που επικρατούσε την εποχήν εκείνην,
ΟΜΙΛΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑΝ (1)
Θα αναφέρομεν μόνον ένα μικρό απόσπασμα.
Όταν Άγιος Ιωάννης επανήλθεν από την εξορίαν, πλήθος πιστών, είχε συγκεντρωθεί εις την Κων/πολιν και Τον επευφημούσεν με αισθήματα χαράς και ενθουσιασμού.
Ο Άγιος συγκινείται και βρίσκει αφορμή να εκφωνήσει ευχαριστήριαν ομιλίαν προς τους πιστούς, για την νίκην της Εκκλησίας, κατά των εχθρών της. Η ανταπόδοσις λοιπόν εις τον Θεόν εκφράζεται με δύο λέξεις: «ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ».
(Εις την ομιλίαν, για να τονιστεί η λέξις ευλογώ, επαναλαμβάνεται πολλάκις).
Και αρχίζει ούτως: «Όταν έφυγα για την εξορίαν, σας είπα: Ας είναι ευλογημένον το όνομα του Κυρίου εις τον αιώνα, αλλά και μετά την επάνοδόν μου, το επανέλαβα, ως ευχαριστίαν. Αν και οι περιστάσεις είναι διαφορετικές, η δοξολογία προς τον Θεόν είναι μία. Διωκόμενος ηυλόγουν, επανελθών πάλιν ευλογώ. Ευλογητός ο Θεός, που επέτρεψεν να εξοριστώ, ευλογητός πάλιν, που με εκάλεσεν να επανέλθω. Ευλογητός πάλιν ο Θεός, που επέτρεψεν την τρικυμίαν, ευλογητός πάλιν, που έφερεν την γαλήνην.
Η εξορία μου ήταν θλιβερόν γεγονός, αλλά αύξησεν την λαχτάρα σας, άναψεν την αγάπην σας προς το πρόσωπόν μου. Πριν την δοκιμασίαν μου με τιμούσατε εσείς, οι δικοί μου άνθρωποι, τώρα με τιμούν όλοι. Ο Θεός επρονόησεν, ώστε η πονηρία εκείνων, να αποβεί δικήν μου τιμή. Προ της εξορίας εγέμιζαν οι εκκλησίες, τώρα γεμίζουν και οι αγορές. Οι ευχές σας για μένα είναι λαμπρότερες από διάδημα.
Αυτά τα λέγω για να σας παιδαγωγήσω, να ευλογείτε τον Θεόν πάντα. Καλά συνέβησαν; Ευλόγησε τον Θεόν για να παραμείνουν καλά. Κακά συνέβησαν; Ευλόγησε τον Θεόν και καταπαύουν τα κακά. Και τα δύο είναι έργα της θείας Πρόνοιας, για δική σας ωφέλειαν. Θυμηθείτε τον Ιώβ, όταν ήταν πλούσιος ευλογούσε τον Κύριον και όταν έγινεν πτωχός πάλιν τον ευλογούσεν. Να ευχαριστούμεν τον Θεόν, όταν ευημερούμεν, δεν είναι σπουδαίον, άξιον θαυμασμού είναι, να Τον ευχαριστούμε, όταν ευρισκόμεθα σε δοκιμασίες.
Ο Άγιος εκοιμήθη στις 14 Σεπτεμβρίου, αλλά λόγω της εορτής της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, μετετέθη η εορτή μνήμης, στις 13 Νοεμβρίου.
Αγαπητοί μου Αναγνώστες, ας δοξολογήσομεν τον Θεόν, με τον ύμνον του Ιώβ, ψάλλοντας «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον από του νυν και έως του αιώνος».
Ο ΘΕΟΣ ΜΕΘ΄ΗΜΩΝ ΕΤΗ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ
- ( Άπαντα Ιωαν.Χρυσοστόμου, τόμος 29ος )
Μαρία Τσακανίκα