Υπερπλασία-Διόγκωση του προστάτη
Ο προστάτης είναι ένα όργανο που βρίσκεται μεταξύ της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. Ενώ ο ίδιος δεν έχει τόσο άμεση σχέση με την ούρηση οι παθήσεις του λόγω της ανατομικής του θέσης δημιουργούν συμπτώματα που σχετίζονται με την ούρηση. Ο προστάτης έχει φυσιολογικά μέγεθος γύρω στα 20-30 κυβικά εκατοστά. Σχεδόν σε όλους τους άντρες μετά τα 50 έτη ο προστάτης σταδιακά αυξάνει σε μέγεθος σε άλλους περισσότερο και γρηγορότερα και σε άλλους πιο σταδιακά και λιγότερο. Η αύξηση αυτή του μεγέθους οδηγεί στην εμφάνιση συμπτωμάτων από την ούρηση όπως συχνοουρία, δυσουρία (δυσκολία κατά την ούρηση), νυκτουρία (ο ασθενής παραπονιέται ότι σηκώνεται το βράδυ αρκετές φορές για ούρηση), επιτακτικότητα (έντονη ανάγκη για ούρηση που δεν μπορεί να ανασταλεί).
Τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη μπορεί να είναι τόσο έντονα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς τόσο σημαντικά που αναζητά ιατρική βοήθεια και αντιμετώπιση.
Η σοβαρή εξέλιξη των συμπτωμάτων μπορεί να είναι επίσχεση ούρων όπου ο ασθενής ενώ έχει γεμάτη την κύστη αδυνατεί να ουρήσει και τελικά τοποθετείται καθετήρας, η αιματουρία με την ούρηση αίματος, η εμφάνιση λίθων στην ουροδόχο κύστη ή ακόμα και η νεφρική ανεπάρκεια.
Η διάγνωση της υπερπλασίας προστάτη γίνεται με την λήψη ιστορικού από τον ουρολόγο για την πλήρη καταγραφή των συμπτωμάτων, με την απάντηση ειδικών ερωτηματολογίων από τον ασθενή για την αντικειμενική καταγραφή της βαρύτητας των συμπτωμάτων, από την δακτυλική εξέταση όπου ο ουρολόγος εκτιμά τον προστάτη και ως μέγεθος και ως σύσταση για τον αποκλεισμό παρουσίας καρκίνου του προστάτη, και από το υπερηχογράφημα όπου μετρείται ακριβώς το μέγεθος του προστάτη αλλά και το υπόλειμμα ούρων μετά την ούρηση.
Βασική εξέταση είναι η μέτρηση του PSA του ειδικού προστατικού αντιγόνου που δίνει πληροφορίες όσον αφορά την πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου του προστάτη άρα καθορίζει και την αναγκαιότητα ή μη της πραγματοποίησης βιοψίας προστάτη. Επιπλέον εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν για την διάγνωση και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων είναι η ουροομετρία για την διερεύνηση άλλων αποφρακτικών αιτιών ούρησης και η ουρηθροκυστεοσκόπηση όταν έχει προηγηθεί αιματουρία για τον αποκλεισμό καρκίνου της κύστης.
Η θεραπεία της υπερπλασίας εξαρτάται από την βαρύτητα των συμπτωμάτων. Σε ήπια υπερπλασία με πολύ λίγα συμπτώματα απλές τροποποιήσεις της καθημερινότητας του ασθενούς όπως για παράδειγμα η διατροφή η ποσότητα των υγρών που πίνει η ώρα που τα πίνει ή η κατανάλωση αλμυρών τροφών αλκοόλ και καφέ μπορεί να βοηθήσουν στην βελτίωση των συμπτωμάτων.
Αν με αυτές τις τροποποιήσεις ο ασθενής εξακολουθεί να παραπονείται ότι τα συμπτώματα του επηρεάζουν την ζωή τότε στην θεραπευτική αντιμετώπιση προστίθεται φαρμακευτική αγωγή που έχει ως στόχο την δραστική βελτίωση των συμπτωμάτων. Σε σοβαρή υπερπλασία προστάτη και βεβαία και σε περιπτώσεις που υπάρχει απόλυτη ένδειξη όπως η επίσχεση ούρων, η αιματουρία, η ύπαρξη πέτρας στην κύστη και η νεφρική ανεπάρκεια η θεραπεία είναι χειρουργική.
Στις περιπτώσεις που ο προστάτης φτάνει ως μέγιστο μέγεθος 80-100 κυβικά εκατοστά η χειρουργική αντιμετώπιση είναι ενδοσκοπική με την μέθοδο Turis την διουρηθρική προστατεκτομή όπου δια της ουρήθρας αφαιρείται το τμήμα του προστάτη που έχει διογκωθεί και δημιουργεί απόφραξη στην ούρηση. Σε μεγαλύτερα μεγέθη προστάτη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση είναι καλύτερη η ανοιχτή επέμβαση που λέγεται διακυστική προστατεκτομή όπου αφαιρείται ένα πολύ μεγάλος μέρος του προστάτη. Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και δίνει την τελική λύση στο πρόβλημα της υπερπλασίας του προστάτη με εξάλειψη των συμπτωμάτων του ασθενή.
Δρ. Ιωάννης Σ. Καταφυγιώτης MD, PhD, FEBU, FECSM
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ-ΑΝΔΡΟΛΟΓΟΣ
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Fellow of the European Board of Urology, Fellow of the European Committee of Sexual Medicine.
Μετεκπαιδευθείς εις: Carl Gustav Carus, Δρέσδη, Γερμανία, Hadassah Medical Center, Israel.
Απόφοιτος Αμερικανικής Ενδοουρολογικής Εταιρεία
Δευτέρας Μεραρχίας 26 Πειραιάς