Eβδομαδιαία Πολιτική – Οικονομική – Ναυτιλιακή – Φιλολογική εφημερίδα στην υπηρεσία των Δήμων του Πειραιά και των νησιών

ΑΠΟΨΕΙΣ

Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά

Αρχείο Σταμ. Ι. Μαγιάτη.

τζάνειο 1 Το «Τζάνειο» Γενικό Νοσοκομείο Πειραιώς ιδρύθηκε με δωρεά του εμπόρου Νικήτα Τζάννε (Κύθηρα 1801-Πειραιάς 1864). Με τη διαθήκη του άφησε όλη την περιουσία του στην πόλη του Πειραιά για την ανέγερση του νοσοκομείου προς περίθαλψη των απόρων Πειραιωτών και Κυθηρίων. Ο θεμέλιος λίθος του νοσοκομείου τέθηκε στις 24 Ιουλίου 1866 επί δημαρχίας Λουκά Ράλλη και τα εγκαίνια έγιναν στις 23 Ιουλίου 1873 επί δημαρχίας Δ. Μουτσοπούλου.

Το νοσοκομείο λειτούργησε αρχικά ως δημοτικό ίδρυμα διοικούμενο από Δημοτικό Αδελφάτο και χρηματοδοτούμενο από τον Δήμο Πειραιώς, με κύριο σκοπό την δωρεάν περίθαλψη των απόρων δημοτών. Αυτή την εποχή τα νοσοκομεία που λειτουργούσαν στην ευρύτερη περιοχή Αθηνών-Πειραιώς ήταν το Στρατιωτικό νοσοκομείο στην περιοχή Μακρυγιάννη, το Δημοτικό νοσοκομείο «Ελπίς» και το οφθαλμιατρείο Αθηνών στο τζάνειο 2δεύτερο έτος της λειτουργίας του. Σημαντική η συμβολή του εμπόρου και μετέπειτα δημάρχου Πειραιώς Λουκά Ράλλη στην υλοποίηση της διαθήκης «Τζάννε». Την μελέτη κατασκευής έκανε ο Ν. Μεταξάς – λοχαγός του μηχανικού, τη συγκρότηση και τον τρόπο λειτουργίας του επιμελήθηκε ο Πειραιώτης Καθηγητής Φαρμακολογίας και Παθολογικής Ανατομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Αφεντούλης (Ζαγορά Πηλίου 1824-Πειραιάς 1893), του οποίου το όνομα συνδέθηκε άρρηκτα με την πορεία του ιδρύματος τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του. Διετέλεσε Κοσμήτωρ της Ιατρικής το 1865 και το 1891 και Πρύτανης το 1887.

Το «Τζάνειο» αποτελείτο στην αρχή από ένα κεντρικό οικοδόμημα στου οποίου τις δυο πτέρυγες ήταν εγκατεστημένα το παθολογικό και το χειρουργικό τμήμα, ενώ το 1898 ανεγέρτζάνειο 3θη νέα πτέρυγα στην οποία εγκαταστάθηκε το χειρουργικό τμήμα και δυο μικρότερα, το μαιευτικό και το οφθαλμολογικό, από πρώτη ενεργοποίηση του κληροδοτήματος Δημητρίου Σαλιπούλα. Κατά την πρώτη αυτή περίοδο, σταδιακά η δυναμικότητα του νοσοκομείου έφτασε τις 150 κλίνες και παρείχε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο περίθαλψη, που ουσιαστικά ήταν περίθαλψη απόρων ή ένα πτωχοκομείο με πλήρη ιατρική κάλυψη, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη στην Ελλάδα επικρατούσε η αντίληψη ότι η καλύτερη νοσηλεία γίνεται στο σπίτι, τουλάχιστον για τα πειραϊκά δεδομένα. Εκτός από τον Θεόδωρο Αφεντούλη, τα πρώτα χρόνια προσέφεραν τις υπηρεσίες τους ως ιατροί ο Βαυαρός Κάρολος Θεόδωρος Ερρίκος Ράϊνολδ – αρχίατρος του Βασιλικού Ναυτικού, ο Καθηγητής Χειρουργικής Παύλος Ιωάνου, οι Πειραιώτες ιατροί Π. Βράτιμος, Μέρμηγκας, Βαλέριος Στάης, Βίκτωρ Οριγώνης, ο μαιευτήρ Δρίτσας, ο Σ. Χοϊδάς, ο Κ. Νικολετόπουλος.

Την ίδια εποχή υπηρετούσαν ο χειρουργός υφηγητής Σπυρίδων Κοντολέων, ο χειρουργός Λάμπρου και ως πρώτος οφθαλμίατρος αναφέρεται ο Νικόλαος Οικονομόπουλος. Ήδη μέχρι το 1875 νοσήλευε αξιωματικούς και ναύτες του Ρωσικού Αυτοκρατορικού Πολεμικού Ναυτικού που ναυλουχούσε ή επιχειρούσε στην περιοχή, όπως επίσης και της Γαλλικής Ναυαρχίδος, που για τις υπηρεσίες του απέσπασε εύφημο μνεία από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση το 1891. Επίσης, νοσήλευσε πληρώματα του ιταλικού πολεμικού στόλου και του Ελληνικού Βασιλικού μέχρι την ίδρυση του Ναυτικού Νοσοκομείου. Κατά τις πολεμικές περιόδους χρησιμοποιήθηκε για την περίθαλψη τραυματιών πολέμου και άμαχου πληθυσμού. Το 1901 άρχισε να δουλεύει τμήμα ώτων, ρινός και λάρυγγος που νοσήλευσε 91 ασθενείς και από το 1904 παύει οριστικώς η ανάμειξη της Βασίλισσας Όλγας και των αδελφών νοσοκόμων της στην λειτουργία του νοσοκομείου.

Το 1925 το νοσοκομείο επεκτάθηκε με την οικοδόμηση νέου κτιρίου «Μαιευτηρίου» (αρχιτέκτων Δ. Παρασκευάς), δημοτική δαπάνη επί δημαρχίας Τάκη Παναγιωτοπούλου. Το 1914 Πρόεδρος του Αδελφάτου διορίζεται ο Εμμανουήλ Στάης, ο οποίος εφάρμοσε στο «Τζάνειο» Νοσοκομείο τις αρχές της μελέτης Βούρου για τη σύγχρονη οργάνωση του νοσοκομείου και το νοσοκομείο άρχισε έκτοτε να λειτουργεί με τη μορφή περίπου που λειτουργεί σήμερα.

Το 1927 ο Εμμανουήλ Στάης αναλαμβάνει ως διοικητικός διευθυντής του νοσοκομείου και άρχεται η λειτουργία του ανωτέρω κτιρίου, όπως και η επαναλειτουργία του μικροβιολογικού εργαστηρίου. Το 1928 το επιστημονικό προσωπικό αποτελείτο από 18 ιατρούς, διευθυντές και επιμελητές τμημάτων, και 8 βοηθούς. Αυτή την εποχή δημιουργείται το μεγάλο άλμα στην ΩΡΛ Κλινική με διευθυντή τον Παύλο Ντεντιδάκη. Το 1934 αξιοποιώντας τη χορηγία του Δημητρίου Σαλιπούλα ανηγέρθη η νέα πτέρυγα του χειρουργικού τμήματος «Σαλιπούλειον» (Δ.Παρασκευάς) επί δημαρχίας Σωτηρίου Στρατήγη.

Απόδειξη ότι το Νοσοκομείο αναβαθμίστηκε την περίοδο αυτή είναι ότι τιμήθηκε το 1938 με το Αργυρό Μετάλλιο του Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής και Περιθάλψεως. Λόγω της σταδιακής ανάπτυξης του ιδρύματος και της αδυναμίας του δήμου να αντατοκριθεί οικονομικά, ο τότε δήμαρχος Γ. Ανδριανόπουλος προσπάθησε, σε πείσμα των τοπικών συμφερόντων, και ενέταξε το Νοσοκομείο με την επωνυμία «Τζάνειο» Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά στο Υπουργείο Υγείας ως ΝΠΔΔ, διατηρώντας όμως τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των κληροδοτημάτων του.

Το 1965 κατεδαφίζεται το πρώτο νεοκλασσικό κτίριο (έργο του αρχιτέκτονα Ν. Μεταξά) και στη θέση του ανηγέρθη πενταόροφο κτίριο που εγκαινιάστηκε το 1971. Για τη νέα εποχή του Νοσοκομείου μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χαρακτηριστική είναι η παρουσία της Διευθυνούσης αδελφής Αικατερίνης Γεννηματά, του Διευθυντή της Παθολογικής Κλινικής Υφηγητού Θεοδώρου Κ. Αφεντούλη (εγγονού) και του Διευθυντή της Χειρουργικής Κλινικής Υφηγητού Γεωργίου Κατσαφάδου. Η ανοδική επιστημονική πορεία του Νοσοκομείου συνεχίζεται με την καταλυτική παρουσία του Διευθυντού και Υφηγητού της Χειρουργικής Γεωργίου Αυλάμη, τόσο για το Νοσοκομείο όσο και για την Ελληνική Χειρουργική γενικότερα. Την Δεκαετία του 1960 ιδρύεται η Παιδιατρική Κλινική με Δ/ντή τον Αλέξανδρο Γκάργκουλα. Αναβαθμίζεται σημαντικά η Ω.Ρ.Λ. Κλινική με Δ/ντή τον Γρηγόριο Καστέλη. Στο «Τζάνειο» λειτουργεί από το 1976 το πρώτο στην Ελλάδα Εργαστήριο Ανοσολογίας.

Το Νοσοκομείο πρωτοπόρησε επίσης στις μεταμοσχεύσεις νεφρών (1977-1983) υπό την εποπτεία και διεύθυνση του Υφηγητού Ε.Ι.Χατζηγιαννάκη, Διευθυντού της Β’ Χειρουργικής Κλινικής-Κέντρου Μεταμοσχεύσεων, ενώ το 1978 έγινε η πρώτη στην Ελλάδα μεταμόσχευση μυελού .των οστών. Αυτή την περίοδο δημιουργούνται: η Καρδιολογική Κλινική με Διευθυντή τον Παντελή Μπούτο (μέχρι τότε Διευθυντή του εξωτερικού ιατρείου), η Ορθοπαιδική Κλινική με Διευθυντή τον Κ. Αραπάκη και η Ουρολογική Κλινική με Διευθυντή τον Υφηγητή Δημήτριο Χαλιάσο (μέχρι τότε Διευθυντή του εξωτερικού ιατρείου). Η Ορθοπαιδική Κλινική απέκτησε νέα διάσταση με Διευθυντή τον Πάρη Γαλανό. Καταλυτική η παρουσία του Καθηγητού Διονυσίου Φ. Κόκκινου, που οργάνωσε μια σύγχρονη Καρδιολογική Κλινική με όλες τις δραστηριότητες διεθνούς επιπέδoυ, που συνεχίζει την πορεία της με την Διεύθυνση του μαθητού του Επίκ. Καθ. Στεφ. Φούσα. Όλη την παραπάνω χρονική περίοδο αξιολογότατη παρουσία στη διοικητική οργάνωση η θητεία του διοικητικού Διευθυντού Ιωάννου Απέργη και του Προέδρου του Δ.Σ Στέλιου Παπαδημητρίου.

Από το 1985 λειτουργούν τα πολυϊατρεία Δραπετσώνας και από το 1986 τα Κέντρα Υγείας Αίγινας και Γαλατά, με τα περιφερειακά ιατρεία τους, υπάγονται οργανικά και διοικητικά στο Νοσοκομείο στα πλαίσια του ΕΣΥ. Το 1986 μεταφέρθηκαν σταδιακά ορισμένα τμήματα στο κτίριο της Ιδιωτικής Κλινικής Αντωνάκου, το οποίο λειτούργησε ως παράρτημα του Νοσοκομείου ως το 1999. Αυτή η ενέργεια αποσυμφόρησε μεν το Νοσοκομείο, όμως δεν βοήθησε (λόγω αποστάσεως και ειδικών χώρων) την αναβάθμιση της Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής που ευρίσκετο ήδη σε καλό επίπεδο. Ενδεικτικώς αναφέρεται Δ/ντές της Κλινικής που έγιναν Τακτικοί Καθηγητές: Μαυρουδής, Αριστοφάνης Παπαλουκάς και Σέργιος Μανδαλενάκης. Επίσης το ίδιο ίσχυσε και για την Παιδιατρική Κλινική παρά τις προσπάθειες του Δ/ντή της Υφηγητή Ηλία Κατσουλιέρη.

Το 1988 έγιναν τα εγκαίνια του νέου κτιρίου των Τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων και των Γραφείων Διοίκησης. Το 1992 το νοσοκομείο ορίζεται ως Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο». Η ανάπτυξη του Νοσοκομείου συνεχίζεται το 1990 με τη λειτουργία της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και το 1999 με την ανέγερση του Νέου Κτιρίου στη θέση του παλαιού (Σαλιπούλειο). Θα πρέπει να υποσημειωθεί η καταλυτική παρουσία σε όλες αυτές τις διοικητικές μεταβολές του Αλέξανδρου Γ. Φλώρου, Επίτ. Αντ. Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου και προέδρου του Δ.Σ. Ιδρύματος.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *