Ο μέγας Ιατρός Παύλος ο Αιγηνίτης

Ο Παύλος ο Αιγινήτης, ο Ιατροσοφιστής και Περιοδευτής (625; – 690) ήταν περιφανής Έλλην “υγιεινότατος” και “άριστος” ιατρός, του 7ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος είναι γνωστός για την συγγραφή της 7τομης ιατρικής εγκυκλοπαίδειάς του – την πρώτη του είδους – με τίτλο «Υπόμνημα» ή «Ἐπιτομαί ἰατρικαί» (γνωστό στα λατινικά ως «De Re Medica Libri Septem»).

Τα 7 βιβλία: 1. Υγιεινή και διαιτητική, 2. Τύποι πυρετού, 3. Ασθένειες ταξινομημένες τοπογραφικά, από το κεφάλι έως τα δάκτυλα, 4. Δερματικές παθήσεις, παθήσεις των εντέρων, και περί των εκτός του σώματος και οίον εν φανερώ γιγνομένων παθών. 5. Τοξικολογία, περί των ιοβόλων πληγών τε και δηγμάτων, εν οις και περί λυσσοδήκτων [ίσως να υπήρχε αυτόνομο βιβλίο του Παύλου με αυτό το περιεχόμενο, και το σωζόμενο στην 7βιβλο να είναι απόσπασμα αυτού]. 6. Χειρουργική (μαζί με γυναικολογία  και χειρουργική μαιευτική) και 7. Φαρμακευτική θεραπεία, περί των δυνάμεων πάντων των φαρμάκων, των τε απλών και των συνθέτων.

Το έργο αυτό εθεωρείτο τότε ότι περιείχε το σύνολον της ιατρικής γνώσεως του κόσμου. Ήταν κορυφαίο έργο αναφοράς στην θεματολογία του, ως προς την ακρίβεια και την πληρότητά του. Οι άραβες ιατροί εκτιμούσαν ιδιαιτέρως το έργο του, που το έλεγαν «Συλλογή των Πλειάδων» (όπως το εκτιμούσαν και οι μαίες της εποχής). Οι άραβες ιατροί τον αποκαλούσαν «ο κατ’ εξοχήν μαιευτήρ» («αλκαουάμπελ»).

Ειδικώς ο 6ος τόμος της εγκυκλοπαίδειας, που είναι σχετικός με την χειρουργική, εχρησιμοποιήθη ευρέως στην Ευρώπη και τον αραβικό κόσμο, καθ’ όλον τον Μεσαίωνα. Έχει ιδιαιτέρα αξία, και ως προς την ιστορία της χειρουργικής.

Γιώργος Λεκάκης, Ιστορικός, Συγγραφέας