Όμορφες γειτονιές της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου

Άγνωστες σε πολλούς, πολλές από τις γειτονιές αυτές. Θα μπορούσε να είναι… οδηγός για ταξιτζήδες, αλλά δεν είναι κακό να γνωρίζει κανείς την πόλη που μένει. Και σε κάθε περίπτωση είναι μια καλή ευκαιρία να ξεσκονίσει κανείς τις γνώσεις του, αλλά και να διευρύνει τους ορίζοντές του, ανακαλύπτοντας -με τη χαρά σχεδόν… περιηγητή του 18ου αιώνα -μικρές συνοικίες διάσπαρτες στο λεκανοπέδιο.

Μορτερό

Είναι μια παλιά γειτονιά της Νέας Ερυθραίας στη δημοτική ενότητα του Δήμου Κηφισιάς, που τα τελευταία χρόνια παρουσιάσει μια σημαντική, τουλάχιστον οικιστική ανάπτυξη, με χώρους άνετους για περίπατους και σπίτια τριγυρισμένα από πολύ πράσινο.

 

 

Νέα Ζωή

Η Νέα Ζωή είναι μικρός νεόκτιστος οικισμός της Δυτικής Αττικής. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μάνδρας – Ειδυλλίας ενώ παλαιότερα ανήκε στον δήμο Μάνδρας. Είναι χτισμένη λίγο βορειοτέρα της Μάνδρας, στα όρια του Θριάσιου Πεδίου.

 

 

 

Μυκονιάτικα

Τα Μυκονιάτικα, είναι γειτονιά των Αγίων Αναργύρων, κάτω από τις Τρεις Γέφυρες, που γειτνιάζει με το Μπουρνάζι Περιστερίου.

 

Ινέπολη

Η Ινέπολη αποτελεί μικρή συνοικία της Νέας Ιωνίας πολύ κοντά στον Σταθμό Πευκακίων (Γραμμή 1 Μετρό Αθήνας) με κατοίκους που κατάγονται από την ομώνυμη πόλη της Μικράς Ασίας (τούρκικα Ινέμπολου, αρχαία Αβώνου τείχος μεταγενέστερα Ιωνόπολις, πόλη που ιδρύθηκε από Ίωνες).

 

 

Κουκουβάουνες

Οι Κουκουβάουνες, όπως την ήξεραν οι παλιοί, είναι η σημερινή Μεταμόρφωση, συνοικισμός στη δυτική περιφέρεια του βορείου τομέα της Αθήνας, στους πρόποδες της Πάρνηθας. Η παλαιότερη ονομασία Κουκουβάουνες άλλαξε στις 17 Ιανουαρίου του 1957 σε Μεταμόρφωση και στους παλιούς κατοίκους της περιοχής είναι ιδιαίτερα γνώριμη.

Κατά την αρχαιότητα, στην θέση της σημερινής Μεταμόρφωσης βρισκόταν ο αρχαίος Δήμος Συπαληττού. Το όνομα Κουκουβάουνες, κατά μία εκδοχή δόθηκε επειδή είχε πολλές κουκουβάγιες στην περιοχή. Κατά άλλη μαρτυρία, λεγόταν έτσι επειδή ευδοκιμούσε εκεί ένα αμπέλι με τέτοιο όνομα.

Οι Κουκουβάουνες κατά τον 15ο αιώνα ήταν ένα χωριό. Τότε εγκαταστάθηκαν εκεί μερικές οικογένειες Αρβανιτών και οργανώθηκαν γύρω από την πλατεία, το πηγάδι, αργότερα και την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.

 

 

Κυπριάδου: Η πρώτη κηπούπολη της Αθήνας

γειτονιά καλλιτεχνών

Η Κηπούπολη Κυπριάδη ή Κυπριάδου είναι βόρεια συνοικία του Δήμου Αθηναίων. Συνορεύει με το Δήμο Γαλατσίου, τη Λαμπρινή, τη Ριζούπολη και τα Άνω Πατήσια. Η Κυπριάδου αποτελεί μία από τις ιστορικότερες και ομορφότερες συνοικίες της Αθήνας, με ιδιαίτερα αυξημένο συντελεστή πρασίνου, πλήθος νεοκλασικών οικιών και πρότυπη ρυμοτομία.

Στη συνοικία Κυπριάδου υπάρχουν πέντε κύριες πλατείες: Παπαδιαμάντη, Σ. Παπαλουκά, Κ. Νικολόπουλου, Καρκαβίτσα και το πάρκο Δημητρίου Πικιώνη (πρώην ανώνυμη πλατεία στο τέρμα της οδού Σάουμπερτ). Στην περιοχή της συνοικίας υπάρχει και η εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου (ευρύτερα γνωστή ως “Παναγίτσα”).

Υπήρξε η πρώτη κηπούπολη της Αθήνας και μια από τις ωραιότερες και υγιεινότερες συνοικίες της, όπου διέμεναν κάτοικοι από ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Η ίδρυση της συνοικίας Κυπριάδη οφείλεται στις ενέργειες του γεωπόνου – μηχανικού Επαμεινώνδα Κυπριάδη, από τον οποίο και πήρε την ονομασία της. Ο Επαμεινώνδας Κυπριάδης, γεννημένος στην Αλεξάνδρεια το 1888, ήταν αυτός που πραγματοποίησε την πορθμειακή σύνδεση Ρίου – Αντιρρίου το 1947. Το 1919, ο Επ. Κυπριάδης ιδρύει την εταιρεία «Κυπριάδης – Κυριαζής και Σία» (στην περιοχή έμεινε αργότερα και ο ίδιος, στην οδό Μητσάκη, σε σπίτι με μεγάλο κήπο και πηγάδι) και χτίζει – σε μεγάλη έκταση που είχε αγοράσει στα Πατήσια ο πατέρας του Μίνως Κυπριάδης (1845 – 1919) – την “Κηπούπολη Κυπριάδη”, πρότυπη από πολεοδομική άποψη συνοικία. Διάνοιξε δρόμους με μεγάλα πεζοδρόμια και προβλεπόμενη πρασιά για τις οικοδομές (“πανταχόθεν ελεύθερες”) και ρυμοτόμησε την περιοχή με μεγάλες πλατείες, έτσι ώστε η καθεμία να “κοιτάζει” τουλάχιστον άλλη μία. Τα σχέδια αυτά αξιοποιήθηκαν αργότερα για το σχεδιασμό του Ψυχικού.

Τέλος, ο Κυπριάδης έχτισε και ο ίδιος εξαιρετικά διώροφα σπίτια, από δικό του νταμάρι (που σώζεται στο τέλος οδού Ορφανίδου, στις παρυφές των Τουρκοβουνιών). Πολλές οικίες τότε φτιάχτηκαν από το μηχανικό (και στρατιωτικό) Άρη Χρόνη, γυναικάδελφο του αγωνιστή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης Δημήτρη Γληνού, που ζούσε και ο ίδιος στην περιοχή (οδός Πολυλά, σωζόμενη βίλα “Λιλή”). “Σχολή Κυπριάδη”.

Η Κυπριάδου υπήρξε περιοχή καλλιτεχνών, συγγραφέων και διανοουμένων. Εκεί δημιουργήθηκε μια συγκέντρωση εργαστηρίων γνωστών ζωγράφων, αντιπροσώπων εν μέρει της Γενιάς του ’30. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν οι ζωγράφοι Φώτης Κόντογλου, Σπύρος Παπαλουκάς, Ουμβέρτος Αργυρός, Σπύρος Βικάτος, Γιάννης Σπυρόπουλος, Γιώργος Βακαλό, Νίτσα και Φούλα Καναρέλλη, η γλύπτρια και κεραμίστρια Φρόσω Ευθυμιάδη – Μενεγάκη κλπ. Επίσης ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης, ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς, ο αρχιμουσικός Αντίοχος Ευαγγελάτος και άλλοι. Έτσι, η Κηπούπολη Κυπριάδη στα χρόνια του Μεσοπολέμου απέκτησε τη φήμη ενός κέντρου εικαστικών τεχνών, το οποίο ο ζωγράφος Γιάννης Μόραλης είχε αποκαλέσει “Σχολή Κυπριάδη”.

 

 

Κολοκυνθού

Η Κολοκυνθού (ή αλλιώς Κολοκυθού) είναι δυτική συνοικία του Δήμου Αθηναίων. Συνορεύει με Κολωνό την Ακαδημία Πλάτωνα και τους Δήμους Αιγάλεω και Περιστερίου. Μέχρι πριν από τριάντα χρόνια η περιοχή είχε πολλά περιβόλια και χωράφια. Η προέλευση του ονόματος Το «ν» στο τοπωνύμιο προέρχεται από υπερδιόρθωση υπό την επιρροή της καθαρεύουσας. Η αρχαία λέξη ήταν κολοκύνθη (προελληνικής προέλευσης πρβλ. ερέβυνθος, Κόρινθος), αλλά ο τύπος εξελίχτηκε σε κολοκύθι ή κολοκύθα, εξού και το επίθετο Κολοκύθης και Κολοκυθάς, με θηλυκό το Κολοκυθού. Υπήρχε και εκκλησάκι, «Παναγία η Κολκυθιώτισσα».

Ως Κολοκυθού αναφέρεται στον Ροΐδη, στον Δροσίνη, σε εφημερίδες και χάρτες του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα (π.χ. Γρηγουράς). Σήμερα το τοπωνύμιο τείνει να χαθεί, υπερκεραζόμενο από τον Κολωνό. Λέγεται πως το όνομα της συνοικίας προήλθε από το όνομα του ιερέα Δημητρίου Κολοκύνθη, μιας και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, στην περιοχή υπήρχε μόνο το σπίτι αυτού πίσω από το εκκλησάκι. Αλλά αυτή η εκδοχή δεν πρέπει να εμπεριέχει καμία δόση αλήθειας. Η αληθινή εκδοχή είναι πως τότε που η περιοχή δεν ήταν ακόμα ενταγμένη στο σχέδιο πόλεως και ήταν καθαρά αγροτική υπήρχαν εκεί πολλά περιβόλια με κολοκυθιές. Άλλωστε και ο ιερέας έλαβε το προσωνύμιο Κολοκύνθης απ’ αυτό ακριβώς το γεγονός.

 

 

Καραγιαννέικα

Τα Καραγιαννέικα, είναι περιοχή στο Γαλάτσι, μεταξύ Λεωφόρου Γαλατσίου και Κυψέλης.

Πράσινος Λόφος

Ο Πράσινος Λόφος είναι περιοχή στο Νέο Ηράκλειο Αττικής.

 

Παλατιανή

Συνοικία του Ιλίου, που βρίσκεται δυτικά του κέντρου της πόλης, στα σύνορα του δήμου με το Περιστέρι και την Πετρούπολη.

 

Πύργος Βασιλίσσης

Ο Πύργος της Βασιλίσσης είναι η βασιλική έπαυλη που κατασκευάστηκε στη θέση ενός παλιού πύργου από την βασίλισσα Αμαλία, σύζυγο του Οθωνα και βρίσκεται στο σημερινό Ιλιον.

Η Αμαλία, χωρίς να έχει τελειώσει η ολοκλήρωση του βασιλικού κήπου, αποφάσισε ν’ αγοράσει μια μεγάλη έκταση γης βόρεια της Αθήνας, κοντά στα σημερινά Λιόσια. Η εύφορη κοιλάδα του Κηφισού διέθετε εξαιρετικό κλίμα. Το κτήμα στο Ιλιον ήταν αρχικά τουρκικό τσιφλίκι, που σταδιακά μεταβιβάστηκε σε Έλληνες ιδιοκτήτες και στη συνέχεια στους Άγγλους Τζον Γουίλιαμς και Τζορτζ Μάιλς, οι οποίοι φύτεψαν αμπέλια και οπωροφόρα, καλλιέργησαν συστηματικά τους αγρούς και έχτισαν νέους βοηθητικούς χώρους. Η τελική έκταση του κτήματος το 1861 ήταν 2500 στρέμματα.