Τόπος ιερός η Απιδιά Λακωνίας

Η Απιδιά Λακωνίας με τους 666 κατοίκους της είναι το πιο ιστορικό χωριό του Δήμου Νιάτων και έχει ζωή 6.000 χρόνων.

Κόσμημα της Απιδιάς είναι ο ναός της Kοιμήσεως της Θεοτόκου, μοναδικής αρχιτεκτονικής. Είναι τύπος Μεγάλης Βασιλικής η οποία έχει ιδιαίτερα ανατολικά χαρακτηριστικά. Ο θόλος της στέγης στηρίζεται σε κίονες που φέρουν ωραία ιωνικά κιονόκρανα. Θαυμάσιο επίσης είναι το μαρμάρινο τέμπλο με πλούσιο διάκοσμο.

Κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκό κ. Αναστάσιο Ορλάνδο, ο πρώτος ναός χτίστηκε το Θ΄. μ.Χ. αιώνα. Στην ίδια θέση χτίστηκε ο νέος ναός που υπάρχει σήμερα του 11 μ.Χ. αιώνα. Τμήματα του παλιού ναού διατηρήθηκαν στο νέο ναό για διακόσμηση. Στην Απιδέα όπου τοποθετείται η Παλαιά του Παυσανία (Ελλάδος περιήγησις – βιβλίο 3: Λακωνικά) και ίσως η κώμη Πλείαι του Λιβίου βρέθηκαν πολλές βυζαντινές εκκλησίες. Στο σημερινό χωριό των “Απιδέων” αναφέρεται και το αργυρόβουλο του Δεσπότου Θεοδώρου του Β’ του Παλαιολόγου (1407-1443)

Η Απιδιά με Βασιλικό Διάταγμα του 1842 ορίστηκε έδρα του Δήμου Έλους.

Στο χωριό λειτουργούν αγροτικό ιατρείο, Αγροτικός Συνεταιρισμός, Σύλλογος Γονέων, Πολιτιστικός Σύλλογος, Aθλητικός Σύλλογος, Σύλλογος Γυναικών.

Η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται με αγροτικές εργασίες. Η Απιδιά φημίζεται για το παρθένο ελαιόλαδο, η δε ονομασία “Λάδι Απιδιάς Λακωνίας” προστατεύεται με την 18/01/1994, No. 317744 Υπουργική Απόφαση. Εκτός από τις ελιές, οι κάτοικοι καλλιεργούν οπωροκηπευτικά. Επίσης υπάρχουν αρκετοί μπαξέδες με διάφορα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιές, λεμονιές, μανταρινιές). Πριν μερικά χρόνια η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν ο καπνός.

Η Απιδιά ήταν το μοναδικό χωριό της Λακωνίας που καλλιεργούσε καπνό από τουρκοκρατίας. Η ποικιλία που καλλιεργείτο ήταν “τσεμπέλια” και τα τελευταία χρόνια “βιρτζίνια”. Απομεινάρι της καλλιέργειας του καπνού αποτελούν οι εγκαταλελειμμένοι φούρνοι στον κάμπο.