Σεξουαλική παρενόχληση Διαπολιτιστικά διαφοροποιημένα στοιχεία της και Ποινικά απροσδιόριστη η ακριβής έννοιά της
Ι. Φλερτ ή σεξουαλική παρενόχληση; Ας δούμε μερικές βασικές αρχές, όπως περιγράφονται δημοσιογραφικά, από την iatropedia του 2015…
Ένα σεξουαλικό ή σεξιστικό αστείο στις ΗΠΑ θεωρείται σεξουαλική παρενόχληση και διώκεται από το νόμο είτε απευθύνεται σε γυναίκα είτε σε άνδρα!
Στην βόρεια Ευρώπη θεωρείται προσβλητικό και προκαλεί συνηθέστερα την λεκτική αντίδραση αυτού που το δέχεται.
Ενώ στον “φλογερό” νότο, προκαλεί από… γελάκια ως ελαφρά δυσφορία!
Τι είναι όμως σεξουαλική παρενόχληση; Πότε κινδυνεύουμε πραγματικά;
Και πότε η αντίδρασή μας μπορεί να χαρακτηριστεί ως υπερβολική;
Ως γενική αρχή, πρέπει να πούμε ότι όταν δεν έχει “σταλεί σήμα” από «το αντικείμενο του πόθου» 
ότι του αρέσουμε, τα σχόλια και οι κινήσεις μας πρέπει να είναι πολύ ήπια και προσεκτικά.
Ενώ πρέπει να υποχωρούμε άμεσα όταν μας δείξει ή μας πει ότι δεν του αρέσουμε…
Ας δούμε ποια είναι η σεξουαλική παρενόχληση που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης και πρέπει να τη
ν καταγγέλλουμε αμέσως στους ανωτέρους στην δουλειά, στους μεγαλύτερους στο σπίτι αλλά και στην Αστυνομία:
-Αν κάποιος με τον οποίο έχουμε τυπικές σχέσεις, μας αγγίξει ή μας χαϊδέψει ή μας χτυπήσει ελαφρά ή μας φιλήσει σε σημεία του σώματος που έχουν άμεση σχέση με την σεξουαλική πράξη και την ερωτική οικειότητα, όπως είναι το φιλί στο στόμα, στο στήθος, στον λαιμό, στη βουβωνική χώρα, στα οπίσθια και στους μηρούς.
-Αν κάποιος μας προτείνει πιεστικά για δεύτερη φορά να βγούμε μαζί του ραντεβού ενώ ήδη του έχουμε αρνηθεί με απόλυτο τρόπο την πρώτη.
-Αν κάποιος σχολιάσει κατ’ ιδίαν ή παρουσία άλλων, την ανατομία του σώματός μας λέγοντας -για παράδειγμα- «έχεις πολύ ωραίο στήθος» ή «τα πόδια σου με αναστατώνουν».
-Ομοίως σεξουαλική παρενόχληση είναι αν κάποιος δεν σχολιάσει την ανατομία μας αλλά την κοιτάει επίμονα και κάνει νοήματα υπονοώντας ότι τον εξάπτει ερωτικά.
– Παρενόχληση είναι επίσης αν επειδή αρνηθήκαμε να συνάψουμε σχέση με κάποιον στην εργασία ή το σχολείο ή την γειτονιά ή αλλού, εκείνος εκδικητικά μας μιλάει στο εξής απότομα, μας αδικεί, μας επιτίθεται λεκτικά, μας εμποδίζει να κάνουμε την εργασία μας ή και μας προσβάλλει.
Σε όλα τα παραπάνω υπάρχει πάντα η πιθανότητα ο «θύτης» να γίνει μελλοντικά πιο επιθετικός οπότε είναι καλό να αντιδρούμε έντονα.
Δείτε εδώ ένα τεστ που μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του φαινομένου:
Είναι σεξουαλική παρενόχληση;
- «Στο γυμνάσιο, τα αγόρια μού τραβούσαν από πίσω το σουτιέν και έλεγαν πρόστυχα λόγια, όπως ότι θα ένιωθα πολύ καλύτερα αν έκανα σεξ μαζί τους».
Νομίζεις ότι αυτό που έκαναν τα αγόρια ήταν:
Α Πείραγμα; Β Φλερτ; Γ Σεξουαλική παρενόχληση;
2.«Στο λεωφορείο, ένα αγόρι άρχισε να μου λέει αισχρόλογα και να με αγγίζει. Του ’δωσα μια στο χέρι και του είπα να σηκωθεί να φύγει. Με κοίταζε λες και ήμουν τρελή».
Τι ήταν αυτό που έκανε το αγόρι;
Α Πείραγμα; Β Φλερτ; Γ Σεξουαλική παρενόχληση;
3.«Πέρσι, ένα αγόρι μού έλεγε συνέχεια ότι του αρέσω και ότι ήθελε να βγούμε, παρότι εγώ του έλεγα πάντα όχι. Κάποιες φορές, μου χάιδευε το μπράτσο. Του έλεγα να σταματήσει, αλλά αυτός τίποτα. Μια μέρα, την ώρα που έδενα τα κορδόνια μου, μου έδωσε μια στα οπίσθια».
Νομίζεις ότι αυτό που έκανε το αγόρι ήταν:
Α Πείραγμα; Β Φλερτ; Γ Σεξουαλική παρενόχληση;
Η σωστή απάντηση και στις τρεις ερωτήσεις είναι η Γ.
- Στον ποινικό κώδικα, το πλημμέλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης, δεν προσδιορίζεται επακριβώς.
Η όλη αυτή πλημμεληματική συμπεριφορά, υπάγεται διασταλτικά στην εξύβριση, με λόγια ή έργα του ΠΚ3 61,παρ. 1, στην απρόκλητη έμπρακτη εξύβριση του 361 Α ,της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας του 337 ΠΚ και της ασέλγειας με κατάχρηση εξουσίας, του 343ΠΚ.Σε καμιά βέβαια από τις παραπάνω περιπτώσεις δεν υφίσταται η έννοια της σεξουαλικής παρενόχλησης, ούτε προσφέρονται τα στοιχεία τους, για την υπαγωγή αυτής της παραβατικής συμπεριφοράς, στις διατάξεις τους, για τους εξής λόγους:
1.Η εξύβριση του ΠΚ 361, δεν μπορεί να συμπεριλάβει την σεξουαλική παρενόχληση σε βαθμό που την περιορίζει στην προσβολή της τιμής του άλλου, με έργο ή με λόγο, καθόσον η σεξουαλική παρενόχληση δεν προσβάλλει μόνο την κοινωνική παράσταση του θύματος αλλά κυρίως την αξιοπρέπεια του ως ανθρώπου και την ελευθερία επιλογής του στο πεδίο της σεξουαλικότητάς του. Συνεπώς το άρθρο 361, δεν καλύπτει επαρκώς την επιφάνεια της σεξουαλικής παρενόχλησης.
2.Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας του ΠΚ 337, και αυτή αναφέρεται στο όνομα του αγαθού της τιμής, αλλά και εκεί προϋποθέτει βάναυση προσβολή της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, δηλαδή μία ιδιαίτερα αγενή, σκαιά και με τραχύτητα συμπεριφορά. Το 337 ΠΚ προϋποθέτει «με χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα και με προτάσεις που αφορούν σεξουαλικές πράξεις». Αλλά η σεξουαλική παρενόχληση δεν εκδηλώνεται απαραίτητα με σωματική επαφή. Υπάρχουν επαναλαμβανόμενες πιέσεις, εκβιασμοί, φορτικές προκλήσεις ή απειλές, και για δυσμενέστερη εργασιακή μεταχείριση. Επομένως ούτε αυτή η διάταξη καλύπτει επακριβώς την έννοια της παρενόχλησης.
3.Η κατάχρηση σε γενετήσια πράξη, με κατάχρηση εξουσίας, του 343 ΠΚ, προϋποθέτει από τον δράστη την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου. Κατά τον καθηγητή Μανωλεδάκη, ασελγής πράξη είναι « οιασδήποτε πέρα από την συνουσία ερωτική πράξη, στην οποία συμμετέχει το γεννητικό όργανο του ενός και άλλο όργανο του σώματος του άλλου». Η τυποποίηση αυτή υπερβαίνει κατά πολύ τα όρια της σεξουαλικής παρενόχλησης και δεν ανταποκρίνεται στην πλειονότητα των περιστατικών που την συνθέτουν.
Επομένως όλες οι παραπάνω ποινικές διατάξεις, δεν καλύπτουν πλήρως την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της πράξης της σεξουαλικής παρενόχλησης και αυτό είτε γιατί αυτές αναφέρονται σε φραστική προσβολή είτε γιατί απαιτούν σωματική επαφή ή προτάσεις που αφορούν ασελγείς πράξεις είτε γιατί δεν συνδέουν τελείως την σεξουαλική παρενόχληση με την προσβολή της γενετήσιας ή σεξουαλικής ελευθερίας και αξιοπρέπειας και επιπλέον δεν έχουν ως πεδίο αναφοράς τον εργασιακό χώρο.
Συνεπώς η διαχείριση του προβλήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης στο ισχύον ποινικό δίκαιο, είναι ανεπαρκής, λόγω έλλειψης ακριβούς ποινικού ορισμού.
Συνεπώς η λύση είναι η ακριβής νομοθετική ρύθμιση, καθόσον άλλως, πλαγίως, προσβάλλεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή “nullun Crimen nulla poena sine legge”, ότι «κανένα έγκλημα, καμία ποινή, χωρίς υφιστάμενο νόμο». Αποτελεί τη βασική αρχή – αξίωμα που διέπει σήμερα το Ποινικό Δίκαιο, στην ευρωπαϊκή νομική επιστήμη και κατ’ επέκταση παγκόσμια. Η ιδιαίτερη και σπουδαία σημασία της αρχής αυτής, είναι ότι δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί έγκλημα ή ποινή επ’ αυτού, χωρίς προηγουμένως να υφίσταται νόμος που να προσδιορίζει τόσο τη συγκεκριμένη πράξη, ως έγκλημα όσο και την επαπειλούμενη σ’ αυτό ποινή.
Θα μπορούσε λοιπόν, αν σκοπείται η ποινικοποίησή της, να προχωρήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης σε νομοθετική τακτοποίηση, τουλάχιστον για τις επόμενες παραβατικές συμπεριφορές, καθόσον δεν επιτρέπεται αναδρομική ισχύ, τουλάχιστον για την σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, με εύλογη αρίθμηση ως 337 Α του ΠΚ, με το εξής περιεχόμενο:
«Όποιος / Όποια, εκμεταλλευόμενος-η, την εργασιακή σχέση εξαρτημένης-νου τρίτης ή τρίτου, έστω και σε δόκιμη αξιολογιστική περίοδο ή στο πλαίσιο συνεργασίας της- του, ασκεί σε άλλην ή άλλον κατά επανάληψη, σεξουαλική παρενόχληση, μέσω φορτικών πιέσεων, ή απειλών σχετικά με το εργασιακό καθεστώς της-του εξαρτώμενου, που ασκεί στα πλαίσια εργοδοτικού ή διευθυντικού δικαιώματος, με σκοπό να την-τον εξαναγκάσει σε πράξη ή ανοχή πράξης ερωτικού περιεχομένου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον… μηνών ή και με πρόστιμο».
Ηλίας Σκαφιδάς
Δικηγόρος
Γρηγόρη Λαμπράκη 69 Πειραιάς
Τηλ: 2104124104, 6944420675