Η περιοχή της Μπουμπουνίστρας

Η Αθήνα ως πόλη εξελίσσεται, εκσυγχρονίζεται και αναμορφώνεται. Ωστόσο, το “θεμέλιό” της είναι η πλούσια ιστορία και παράδοσή της. Κάθε γωνία της προσφέρει και ένα ταξίδι σε μια άλλη εποχή. Αυτό ισχύει και για την περιοχή που στο παρελθόν αποκαλούσαν “Μπουμπουνίστρα”, μία περιοχή που σήμερα συμπίπτει με την οδό Ηρώδου του Αττικού και περικλείει πολλές περιοχές έως και την πλατεία Συντάγματος.

Ο λόφος της Μπουμπουνίστρας επιλέχθηκε ως τοποθεσία ανέγερσης των Ανακτόρων του Όθωνα, μία θέση κομβική, σημείο κεντρικό της νέας πρωτεύουσας, ασφαλές και δροσερό, να αντικρίζει την Ακρόπολη και τις παρυφές της Αθήνας. Η πρόταση προήλθε από τον διευθυντή της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και επίσημο αρχιτέκτονα της βαυαρικής αυλής Φρίντριχ φον Γκαίρτνερ. Στις 6 Φεβρουαρίου 1836 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος στο υψηλότερο ανατολικό άκρο της πόλης. Έναν αιώνα μετά την κατασκευή του μετατράπηκε σε Κτήριο της Βουλής και της Γερουσίας. Σήμερα είναι η Βουλή των Ελλήνων,

Αρχικά, Μπουμπουνίστρα αποκαλούσαν μια πηγή τα νερά της οποίας “μπουμπούνιζαν”, δηλαδή έκαναν βρόντο καθώς κατέβαιναν με ορμή από τους Αμπελόκηπους, ακολουθώντας το υδραγωγείο του Αδριανού.

Επίσης, ομώνυμη ήταν και η πύλη της Μπουμπουνίστρας ή αλλιώς “μεσογείτικη πόρτα”. Επρόκειτο για μια πύλη στα ανατολικά τείχη της Αθήνας κοντά στην Πύλη του Αδριανού, εκεί που σήμερα βρίσκεται η γωνία της λεωφόρου Αμαλίας με την οδό Όθωνος, στην πλατεία Συντάγματος.

Από εκεί υπήρχε πρόσβαση προς τα χωριά στα Μεσόγεια και προς την Κηφισιά, την Πεντέλη και τον Μαραθώνα. Η πύλη αυτή ήταν κατασκευασμένη από τρεις μαρμάρινους λίθους ενός αρχαίου υδραγωγείου και έφερε λατινική επιγραφή. Ήταν μία από τις επτά πύλες στα τείχη ύψους περίπου τριών μέτρων και πάχους 30 εκατοστών που περιέβαλαν την πόλη των Αθηνών.

Η ανέγερση του τείχους που διήρκεσε 75 ημέρες χρονολογείται το 1778, επί διοίκησης του βοεβόδα Χασεκή, και έγινε με σκοπό την άμυνα εναντίον των επιδρομών των Τουρκαλβανών.

Όπως γράφει το Βικιπαίδεια, στην πύλη της Μπουμπουνίστρας είχαν σημειωθεί σημαντικές μάχες κατά τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Τότε αυτή, όπως και οι άλλες πύλες της πόλης, είχε ενισχυθεί με πύργους (μπούρτζια). Μικρά βίαια επεισόδια γύρω από την πύλη είχαν γίνει κατά την έναρξη της Επανάστασης, το Πάσχα του 1821, όταν οι Τούρκοι φοβούμενοι έκλεισαν τις πύλες και απαγόρευαν την είσοδο και έξοδο του πληθυσμού.

Αργότερα, τη νύχτα της 25 προς 26 Απριλίου στρατιωτικό σώμα επαναστατών υπό τους Χατζή-Μελέτη Βασιλείου, Ντάβαρη και Σαρρή κατέλαβε για πρώτη φορά την πόλη των Αθηνών μετά από σύντομη μάχη μεταξύ της Πύλης της Μπουμπουνίστρας και της Πύλης των Αγίων Αποστόλων, δηλ. μεταξύ των σημερινών Παλαιών Ανακτόρων και της οδού Γεωργίου Σταύρου. Εκεί ήταν και το ασθενέστερο μέρος του τείχους. Αργότερα η πόλη ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους όταν κατήλθε ισχυρό στράτευμα υπό τον Ομέρ Βρυώνη, αλλά και πάλι ελευθερώθηκε για δεύτερη φορά την 3η Νοεμβρίου του 1821.

Στην τοποθεσία αυτή υπήρχε, επίσης, στην Τουρκοκρατία και κρήνη, η κρήνη της Μπουμπουνίστρας, η οποία ελάμβανε από τα νερά του ποταμού Ηριδανού, ποτάμι της αρχαίας Αθήνας και παραποτάμου του Ιλισού. Πήγαζε από τον Λυκαβηττό και διέσχιζε την αρχαία πόλη των Αθηνών από ανατολικά προς τα δυτικά.