Ιστορία της Νίκαιας

Στο 84ο οικοδομικό τετράγωνο των 1220 τ.μ. που σχηματίζουν οι πρωταρχικές αριθμήσεις των οδών 38, 35, 14 και 37, μεταγενέστερες Θείρων (εκ της ομώνυμης εμπορικής κοινότητας στα νότια των βουνών της Σμύρνης, στην κοιλάδα του Καΰστρου), Κασταμονής (εις ανάμνηση της ιστορικής πόλης της Παφλαγονίας στα ορεινά του Πόντου), Καππαδοκίας (που σήμερα φέρει το όνομα του Θεόδ. Αμυραδάκη, διορισμένου δημάρχου της Νίκαιας στις περιόδους 11/1943-1944 και 02/1946-05/1946) και Ηλιουπόλεως (προς τιμή της γενέτειρας πόλης της Αγ. Βαρ βάρας ή της Σμυρνέικης επαρχίας), στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η ΧΑΝ, δημιουργήθηκε, το 1925, η “Αμερικανική Λέσχη Νέων”. Ιδρυτές της οι δυο Αμερικανοί ιεραπόστολοι Έρβιν και Μάρτιν.

Στο οικόπεδο, που παραχωρήθηκε από την ΕΑΠ (Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων), χτίστηκε αρχικά μια καμαρούλα και ο υπόλοιπος χώρος, που χρησίμευε ως γυμναστήριο, περιφράχθηκε με συρματόπλεγμα στερεωμένο σε χωμάτινο τοιχίο. Εκεί μαζεύονταν φτωχά προσφυγόπουλα που έβρισκαν κάποια στοργή. Διευθυντής ήταν ο Ευάγγελος Δέρας, καταγόμενος από τα Δαρδανέλια.

Το 1928 χτίζεται, μεσοτοιχία από την προηγούμενη κάμαρη, μια μεγαλύτερη αίθουσα και το έργο για “πνευματική και ηθική εξύψωση των νέων” συνεχίζεται πιο δημιουργικό. Ιδρύονται τμήματα για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, για την άθληση και την ψυχαγωγία, καθώς και νυχτερινό δημοτικό σχολείο, εκδίδοντας τίτλους δημοτικής εκπαίδευσης, αναγνωρισμένους από το Υπουργείο Παιδείας. Εκτός της Ελληνικής εκπαίδευσης είχε και τμήματα ξένων γλωσσών στα οποία διδάσκονταν Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Εσπεράντο.

Η Αμερικάνικη Λέσχη Νέων στάθηκε το πρώτο πνευματικό κέντρο του συνοικισμού. Στην αίθουσά του έγιναν πολλές διαλέξεις.

Αξιοσημείωτη ήταν η δραστηριότητα του καλλιτεχνικού της τμήματος, που είχε ως δημιουργό και εμψυχωτή τον Κύμη Βιζυηνό. Από το 1930 έως και το 1936, με δική του φροντίδα, δόθηκαν δεκάδες παραστάσεις απ’ τη σκηνή του καφενείου “Βαριετέ”.

Όταν ο συνοικισμός αποσπάστηκε από τον Πειραιά (1935) δεν υπήρχε ακόμα έτοιμο κάποιο κρατικό κτήριο. Λέγετε πως η πρώτη συνεδρίαση του Δήμου Νέας Κοκκινιάς ότι έγινε με εξοπλισμό της Αμερικάνικης Λέσχης Νέων.

Ένα χρόνο αργότερα, σε αυτό το οικόπεδο και με τον ίδιο σκοπό, η ΧΑΝ (Χριστιανική Αδελφότητα Νέων) Αθηνών ιδρύει το παράρτημά της στη Νέα Κοκκινιά, συνεχίζοντας αναλλοίωτο το έργο του προκατόχου της για τους νέους της μεγάλης προσφυγούπολης, διαγράφοντας μια λαμπρή πορεία και αναλαμβάνοντας -συχνά- τον πρωταγωνιστικό ρόλο.