Κάθε μέρα κι ένα «ευχαριστώ»

Γράφει η Δήμητρα Διδαγγέλου

Ψυχολόγος – Δημοσιογράφος,

“Να είσαι ευγνώμων για τα καλά και τα άσχημα στη ζωή σου. Και τα δύο σου δίδαξαν κάτι.” Χαλίλ Γκιμπράν

Η ευγνωμοσύνη έχει κεντρίσει πολλές φορές το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας και κυρίως τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι έρευνες που αποδεικνύουν τα ευεργετικά οφέλη της.

Το γενικό συμπέρασμα των ερευνών είναι πως η έκφραση της ευγνωμοσύνης μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ψυχή, στο πνεύμα και στο σώμα. Έμφαση έχει επίσης δοθεί και στην κοινωνική διάστασή της, με τους επιστήμονες να διατείνονται πως όταν είμαστε ευγνώμονες ωθούμαστε να εξετάσουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους και να δούμε αν και πώς μας έχουν υποστηρίξει.

Η λέξη «ευγνωμοσύνη» προέρχεται από τη λατινική λέξη «gratia» που σημαίνει χάρη, ευγένεια. Όλα τα παράγωγα αυτής της λέξης έχουν να κάνουν με τη γενναιοδωρία, την ευγνωμοσύνη, τα δώρα, τη χαρά του δούναι και λαβείν ή απλώς του να δίνει κανείς απλόχερα χωρίς αντάλλαγμα (Pruyser, 1976). Το αντικείμενο της ευγνωμοσύνης μπορεί να είναι κάποιο πρόσωπο ή υπαρκτό ον, όπως οι φίλοι μας, τα ζώα κ.ά. ή κάτι απρόσωπο ή άλλες μη υλικές οντότητες, όπως ο Θεός, η φύση, το σύμπαν κ.ά. (Teigen, 1997).

Η ευγνωμοσύνη έχει ειπωθεί πως είναι συναίσθημα, συμπεριφορά, ηθική αξία, συνήθεια, χαρακτηριστικό προσωπικότητας ή αντίδραση (Emmons and al., 2003) και μπορεί να εφαρμοστεί στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον.

Σύμφωνα με τον Weiner, η ευγνωμοσύνη ως συναίσθημα είναι μια κατάσταση εξαρτώμενη από το αποτέλεσμα, η οποία προέρχεται από μια γνωστική διεργασία αποτελούμενη από δύο βήματα: την αναγνώριση του θετικού αποτελέσματος και την αναγνώριση ότι υπάρχει μια εξωτερική πηγή γι’ αυτό το αποτέλεσμα (Weiner, 1985).

Ο καθηγητής Robert Emmons, ένα από τους πιο γνωστούς ειδικούς στο θέμα της ευγνωμοσύνης, υποστηρίζει ότι η ευγνωμοσύνη μάς κάνει να εκτιμούμε την αξία των πραγμάτων -όσο μικρά ή μεγάλα κι αν είναι αυτά- και να μην τα παίρνουμε ως δεδομένα. Ο ίδιος θεωρεί πως η ευγνωμοσύνη μάς ωθεί στο να είμαστε περισσότερο ενεργοί και να εστιάζουμε στα θετικά γεγονότα, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι χαρές που παίρνουμε απ’ τη ζωή. Στις πολυάριθμες έρευνές του συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι όλων των ηλικιών και εν συντομία τα βασικά συμπεράσματα είναι ότι οι άνθρωποι που εξασκούν την ευγνωμοσύνη συστηματικά έχουν πάρα πολλά οφέλη.