Ελεύθερη Άποψη..ΑΝΟΙΑ, ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ο «βυθός» της άνοιας, απασχολεί ολοένα και περισσότερο την επιστημονική κοινότητα, ενώ απειλητικό σαν τον ανεξερεύνητο ωκεανό, παρουσιάζεται το φάσμα της, προς την κοινωνία ολόκληρη.
Συνοπτικά, η άνοια εμφανίζεται με πλήθος εκδηλώσεων, όπως διαταραχή της σκέψης, συμπεριφοράς, κυρίως όμως επιφέρει σταδιακή απώλεια της ικανότητας να διεκπεραιώνει ο πάσχων, τις καθημερινές του υποχρεώσεις.
Όσο δυσχερέστερη παρουσιάζεται η κατάσταση αυτή, ως προς την αντιμετώπισή της, από το οικείο περιβάλλον του πάσχοντα, τόσο περισσότερο άγχος και τρόμο, προκαλεί στον ασθενή, που αισθάνεται να περιχαρακώνεται μέσα σε ένα σώμα, που σε λίγο, δεν θα μπορεί να ελέγχει για τις ανάγκες του, ατομικές, οικογενειακές, κοινωνικές και κάθε δραστηριότητά του, θα περιορίζεται βαθμηδόν, έως πλήρους εξαρτήσεως από τρίτα πρόσωπα.
Επομένως, εκτός από προσέγγιση της κατάστασης από τον γενικό ιατρό και κυρίως τον ειδικό νευρολόγο του, καλό είναι, όποιος θεωρεί ότι μπορεί να απειληθεί ή ήδη απειλείται από τα συμπτώματα της άνοιας, να διεκπεραιώσει εγκαίρως, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτοπροστασίας, όλα τα νομικά του θέματα επιβίωσης, με συνδρομή έμπιστου δικηγόρου και συμβολαιογράφου.
Ο περισσότερος κόσμος, θεωρεί ότι, μπορεί να απευθυνθεί αρχικά για ήπιες γνωστικές εκδηλώσεις, στον παθολόγο ή το γενικό γιατρό του. Η ορθή προσέγγιση όμως, είναι η επίσκεψη σε ειδικό νευρολόγο, με εξειδίκευση στην άνοια, ώστε το πρόβλημα, εφόσον υπάρχει, να αντιμετωπισθεί από την αρχή. Μόνο ειδικός νευρολόγος, μπορεί να θέσει τη διάγνωση της άνοιας και μάλιστα μετά από αρκετές επισκέψεις, να σταδιοποιήσει με ειδικά τεστ, την κατάσταση του ασθενή. Επίσης, ειδικός ψυχίατρος ή ειδικός γηριατρικής, (η ειδικότητα του γηριάτρου, στην Ελλάδα δεν υπάρχει, άγνωστο γιατί αν και θα μπορούσε να αποσυμφορήσει σημαντικά, μονάδες υγείας, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας).
Όπως προαναφέρθηκε, η άνοια, παρουσιάζει κλιμάκωση σε στάδια, από το περισσότερο απλό, που είναι απώλεια μνήμης όσον αφορά ονόματα οικείων και γνωστών προσώπων, έως το πλέον σοβαρό, που είναι πλήρης απώλεια μνήμης, τόπου, χρόνου, προσανατολισμού, ώστε το άτομο να χρειάζεται συνεχή παρουσία τρίτου προσώπου – φροντιστή, 24 ώρες το 24ωρο. Τα αίτια της άνοιας, είναι άγνωστα και η εξέλιξή της, από ταχεία έως αργή, αναλόγως την περίπτωση.
Πολλές επιστημονικές εργασίες, έχουν ανακοινωθεί, σχετικά με την έξαρση ενδοοικογενειακής βίας, από το οικείο περιβάλλον του ασθενή, την οικογένεια, η τους φροντιστές του.
Αλλά και αρκετά συχνά, το πάσχον άτομο, παρουσιάζει ευερεθιστότητα, ακόμα κι επιθετική συμπεριφορά, προς το περιβάλλον του, γεγονός, που λανθασμένα, σε κάποιες περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται με παρόμοια επιθετικότητα από τους φροντιστές, όταν δεν έχουν ειδική εκπαίδευση ή απλά, δεν αγαπούν την εργασία τους και το άτομο, που φροντίζουν.
Το μικρό και πολύ γενικό αυτό άρθρο, απευθύνεται σε μη ειδικό κοινό, με σκοπό να αφυπνίσει και να βοηθήσει τον πάσχοντα και το περιβάλλον του.
Δυστυχώς, θεραπεία της νόσου, δεν υφίσταται έως και σήμερα. Μάνα, πατέρας, αδελφός, που εισέρχεται ή ευρίσκεται ήδη, στο στενόχωρο τούνελ της απώλειας, του ίδιου του τού εαυτού, συναισθάνεται και βιώνει την καταβύθιση, που οδηγεί στην απομόνωση και αδρανοποίηση της προσωπικότητάς του, κοινωνικά, οικονομικά και εν τέλει ατομικά. Από τις πρώιμες ψυχιατρικές διαταραχές, που μπορεί να περάσουν απαρατήρητες, όπως άγχος, αδιαφορία, κατάθλιψη, έως κινητικά προβλήματα, πτώσεις, και περιπλανήσεις, συν την έκπτωση γνωστικών λειτουργιών, κυρίως αντίληψης, μνήμης και αδυναμία επίλυσης καθημερινών προβλημάτων, όλα αυτά, καθιστούν το πάσχον πρόσωπο, ευάλωτο, σε πλήθος κινδύνων.
Πλήθος μελετών σε παγκόσμια κλίμακα, ανέδειξαν και κινδύνους, που απορρέουν από ενδοοικογενειακή βία, που υφίστανται οι δυστυχείς αυτοί πάσχοντες, είτε από το στενό περιβάλλον τους, είτε από επί πληρωμή φροντιστές τους. Η σχέση μεταξύ άνοιας και ενδοοικογενειακής βίας, είναι αμφίδρομη και περίπλοκη. Η επιθετικότητα, που παρουσιάζουν κάποιοι ασθενείς σε κάποια στάδια, μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες έως και επικίνδυνες καταστάσεις. Συνηθέστερη όμως, είναι η καταχρηστική εκμετάλλευση ηλικιωμένων πασχόντων, αλλά και η σωματική τους καταπόνηση, από βίαιη συμπεριφορά οικείων ή φροντιστών και αυτό, είναι παγκόσμιο φαινόμενο, ηθικής και κοινωνικής παρακμής.
Πολλές φορές οι συγγενείς, σφάλλουν νομίζοντας ότι ο ηλικιωμένος, που δεν σιτίζεται, παραδείγματος χάριν, πρέπει να «ξαναμάθει να ζεσταίνει το φαγητό και να φροντίζει τον εαυτό του», που του παρέχουν σε ταπεράκια, ή επιτρέπουν να κυκλοφορεί, ρυπαρός, ρακένδυτος, ατημέλητος, μέχρι να… «ξαναμάθει να πλένεται μόνος του»! Στη χειρότερη περίπτωση, τα «μαθήματα» αυτά, μπορεί να περιλαμβάνουν και εκδηλώσεις σωφρονισμού, με χρήση λεκτικής και δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις σωματικής βίας.
Φροντιστές και οικείοι, θα πρέπει να αντιληφθούν, ότι προκειμένου να σιτισθεί, ενδυθεί, επιβιώσει, ο αδύναμος πάσχων, κυρίως γέροντας, δίχως εντάσεις, απλά, πρέπει και εκείνοι να θυσιάσουν λίγο από την «πολύτιμο» χρόνο τους, προσεγγίζοντάς τον με φροντίδα, αγάπη, γέλιο και χάδια, όπως ακριβώς θα έκαναν με ένα νήπιο.
Ο πάσχων ηλικιωμένος, παρουσιάζει καταβολισμό και απώλεια δυνάμεων. Η πλήρης και θρεπτική σίτισή του, αλλά και η αξιοπρεπής παρουσία του, είναι σημαντικό μέρος της συντηρητικής θεραπείας του.
Ο πάσχων από άνοια, πρέπει να διατηρήσει ακέραια την πρότερη αξιοπρέπειά του, σε όλες τις εκδηλώσεις του βίου του και τούτο αποτελεί υποχρεωτικά, μέρος της μέριμνας, που πρέπει να του αποδίδεται από οικείους και φροντιστές του.
Η εκδήλωση αγάπης και συναισθημάτων στοργής, από πλευράς των οικείων, αποτελούν την ευχερέστερη, ευκολότερη και ιδανικότερη θεραπεία, αλλά και εκδήλωση ανθρωπιάς και ήθους, προς μια ύπαρξη, που μπορεί να μην μπορεί να εκδηλώσει με δομημένο λόγο και έργα, είτε βούληση, ή συναίσθημα, ανάγκες της, όμως νοιώθει και αισθάνεται πόνο, φόβο, αχαριστία, εγκατάλειψη. Δυστυχώς όμως, σήμερα η αγάπη σταματά, όταν κάποιος δεν μας είναι πλέον χρήσιμος, οπότε θεωρείται ζωντανός νεκρός, με προορισμό απρόσωπες αποθήκες φυλακισμένων ψυχών, αφού προηγουμένως απεκδυθεί κάθε οικονομικού περιουσιακού στοιχείου, από φιλόστοργα κατά τα άλλα, άτομα. Φαινόμενο δυστυχώς πολύ συχνό, στην εργαλειοποιημένη, αδηφάγο, ατομιστική εποχή μας.
Μαρία Μπουκουβάλα
Σημείωση: ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΟΡΒΗΓΟΥ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΤΗ ΕΝΤΒΑΡΝΤ ΜΟΥΝΚ, “Η ΚΡΑΥΓΗ”, ΘΥΜΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΠΟΥ ΧΑΝΕΙ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ…