ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ..Αποσπάσματα από το συγγραφικό του έργο
Στις 14 Ιουλίου, εορτάζει μία μεγάλη φωτισμένη μορφή, ο θεοφόρος Νικόδημος, ο Αγιορείτης, ο μέγας της Εκκλησίας και πολύσοφος διδάσκαλος. Κατεφώτισεν της Οικουμένης τα πέρατα, δια των θεοσόφων συγγραμμάτων του. Πολυτρόπως εδόξασεν τον Θεόν και επαξίως παρά Θεού εδοξάσθην.
Εγεννήθη το 1749 στην Νάξον, την περίοδον της Τουρκοκρατίας. Οι γονείς του εύποροι, τον εγαλούχησαν με Ελληνορθόδοξες αξίες, αγνά ήθη και ένθερμον αγάπην για τον Χριστόν. Καθημερινώς εκκλησιάζετο, απομνημόνευε τους ιερούς ύμνους της Θείας Λειτουργίας και αφοσιωνόταν, μονάχα στον Θεόν.
Ήτο πολύ έξυπνος και ο Επίσκοπος της Νάξου Άνθιμος τον έστειλε στην Ευαγγελικήν σχολήν της Σμύρνης, για να σπουδάσει κοντά σε σοφούς διδασκάλους. Σπούδασεν ιατρικήν, Φυσικήν, Ψυχολογία, Θεολογίαν. Γνώστης της Ελληνικής γλώσσης, κατόρθωσεν να μεταφράσει τους θησαυρούς της εκκλησιαστικής παραδόσεως και να τους κάνει προσιτούς στον λαόν.
Έζησεν σε μίαν εποχήν δύσκολην, εποχή δουλείας. Ο Ορθόδοξος λαός βρισκόταν σε δυσχερήν θέσιν. Φτώχεια, αμάθεια, εξισλαμισμός, αναλφαβητισμός. Ο πιστός όμως λαός τρεφόταν πνευματικά από τα λειτουργικά κείμενα και τους βίους των Αγίων.
Ο Άγιος Νικόδημος με λαμπρές γνώσεις, στην ορθόδοξον αγωγήν, αναλαμβάνει έργον. Γράφει, μεταφράζει, διορθώνει επιστολές του Αποστόλου Παύλου, για να ανυψώσει το ηθικόν των υποδούλων Ελλήνων.
Το 1775μ.Χ. έρχεται στις Μονές του Αγίου Όρους και επιλέγει να εγκατασταθεί στην ιεράν μονήν του Αγίου Διονυσίου. Σε ηλικίαν 25 ετών εκάρη μοναχός και έλαβεν το όνομα Νικόδημος. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Νικόλαος Καλλιβούρτης.
Στην μονήν επεδίδοτο σε πνευματικές μελέτες, έτσι ελάμπρυνεν ο νους του και η ψυχή του και εφαίνετο πλήρης ουρανίου χάριτος.
Είναι άξιον και επιβεβλημένον να κάνομεν αναφοράν, στο πνευματικόν, συγγραφικόν του έργον,
Η «Φιλοκαλία», «ο Ευεργετινός» και το περί «Θείας και ιεράς Μεταλήψεως», περιέχουν υψηλήν πνευματικήν διδασκαλίαν. Τονίζεται η ανάγκη της εξομολογήσεως, διότι οι ψυχές εξέρχονται καθαρές, απηλλαγμένες από την αμαρτίαν.
Το Εορτοδρόμιον, περιέχει όλους τους κανόνας των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, είναι ένα από τα μεγάλα του έργα, ερμηνευμένον σε προσιτόν ύφος, κατανοητό απ΄ όλους τους ανθρώπους. Διαχρονικόν και επίκαιρον, διότι όλα τα τροπάρια παραμένουν ενεργά μέχρι σήμερον στην Ορθόδοξον Εκκλησίαν.
«Ο Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού» περιέχων βίους Αγίων. Η Εκκλησία μας τον παρομοιάζει με κήπον, ο οποίος ευωδιάζει από τα μαρτύρια των Αγίων. Ένας κήπος, που περιέχει όλα τα άνθη, κοινό ιατρείο των ψυχών, από τον οποίον κάθε Χριστιανός δέχεται θεραπείαν του πάθους του.
«Ο Κήπος Χαρίτων», είναι ένα είδος ανθολογίας, περιέχει πνευματικές διδασκαλίες, που αναφέρονται στις αρετές του Αγίου Πνεύματος. Το κύριον θέμα του είναι η στιχολογία των εννέα ωδών, αλλά και σε αυτόν τον κήπον οι μάρτυρες έγιναν αγλαόκαρπα δένδρα.
Ένα από τα σημαντικά βιβλία είναι τα «Ιερά Νηπτικά». Μία συλλογή πατερικών και ασκητικών κειμένων γεμάτα σοφία (ερμηνείαν στην λέξιν Νηπτικά). Η λέξις Νήψις, προέρχεται από το ρήμα «νήφω», που σημαίνει φρουρώ, επιβλέπω, παρατηρώ. Όταν ο άνθρωπος γίνει φύλαξ των αισθήσεων, είναι καθαρός από κάθε αμαρτίαν.
«Μέσα από αυτά βιβλία, ο Θεός καλεί όλον τον κόσμον, να έλθει κοντά του, για να γευθεί το ψωμί της γνώσεως και της σοφίας, να πιεί από το κρασί, που ευφραίνει νοητά την καρδιά και την απομακρύνει από την αμαρτία. Ελάτε, λέγει όλοι όσοι είστε μέτοχοι, στην ορθόδοξιν πίστιν. Λαϊκοί και μοναχοί, ελάτε μαζί, όσοι επιδιώκετε να βρείτε την Βασιλείαν του Θεού, που είναι μέσα σας και τον θησαυρόν τον κρυμμένο στον αγρόν της καρδίας σας. (Λουκ. 17,21. Ματθ. 13, 44). Και αυτός είναι ο Ιησούς Χριστός.
Ο «Ευεργετινός», είναι συλλογή αποφθεγμάτων και διδασκαλιών, οσίων Πατέρων, από τον μοναχόν Παύλον τον Ευργετινόν.
«Το νέον Εκλόγιον» Περιέχει βίους Αγίων Πατέρων και μητέρων, ως υπόδειγμα θεάρεστης ζωής, εις πνευματικήν ωφέλειαν.
Το «Νέον Μαρτυρολόγιον» με βίους 85 Νεομαρτύρων 1492-1794, το έγραψε, για να τιμήσει την μνήμην τους και να παρακινήσει τους υπόδουλους Χριστιανούς να μην αλλαξοπιστήσουν.
Αγαπητοί μου Αναγνώστες, ας μελετήσομεν κι εμείς τα ιερά αυτά βιβλία, για να ενωθούμεν όλοι με τον Θεόν. Δοξάζοντες τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, την μίαν θεαρχικοτάτη Θεότητα. Σε αυτήν ανήκει η δόξα, η τιμή και η προσκύνησις εις τον αιώνα.
Mαρία Τσακανίκα