9 Νοεμβρίου. Τιμάται το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου
Η 9η Νοεμβρίου 1866, δεν είναι μια απλή, ιστορική ημερομηνία. Είναι ολόκληρο το έπος του Κρητικού λαού. Είναι το ορόσημο της ανδρείας και της λεβεντιάς. Όχι! Η Κρητική Επανάσταση δεν πνίγηκε στο αίμα! Έπνιξε τους επιδρομείς που προσπάθησαν να την καταπνίξουν. Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Κρήτες, Έλληνες με εξαιρετική ανδρεία και φρόνημα, έπαιρναν τα όπλα για να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Ούτε υπήρξε μια αναίμακτη εμπειρία. Τουναντίον, οι φόνοι και οι βιαιοπραγίες, που επακολούθησαν, έμειναν παροιμιώδεις για την ωμότητά τους.
Είναι πολύ δύσκολο, και συναντιέται σπάνια, η θυσία της ζωής με τόσο πείσμα και θέληση, όπως στο Αρκάδι. Μόνο στο Σούλι, λίγο παλιότερα είχαμε τέτοιο παράδειγμα. Την 9η Νοεμβρίου λοιπόν, οι 700 υπερασπιστές της Μονής Αρκαδίου, θέλησαν να πεθάνουν με τιμές ηρώων και το κατόρθωσαν. Ύψωσαν το βωμό της Ελευθερίας τόσο πολύ που είναι δύσκολο να τον φανταστούμε χαμηλότερα.
Κανείς δε θέλησε να ζήσει και να πέσει ζωντανός στα χέρια των Τούρκων. Όχι γιατί φοβόντουσαν τις συνέπειες, οι Κρητικοί ποτέ δεν αισθάνθηκαν να τους λείπει η ψυχή, αλλά γιατί, μια τέτοια πράξη ερχόταν σε αντίθεση, με τα πιστεύω τους. Είχαν αγωνιστεί για τη λευτεριά, με τόσο πάθος, που θεωρούσαν τιμή τους να πεθάνουν γι’ αυτήν και ας μη την είχαν ακόμα κερδίσει. Λογάριαζαν τους εαυτούς τους νικητές και πέθαιναν με το χαμόγελο. Δεν είχαν άδικο, και αυτή η θυσία δεν πήγε χαμένη, όπως και όλες οι υπόλοιπες. Πέτρα την πέτρα στερεωνόταν η πίστη για Ένωση με την Ελλάδα και, πρέπει να το παραδεχτούμε, το ότι κερδίσθηκε, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στους Κρητικούς. Η αυτονομία που τους δόθηκε τότε ήταν έργο δικό τους και μόνο δικό τους,
Είναι γεγονός και πρέπει να μνημονεύεται συνέχεια, η Κρήτη δεν Ελευθερώθηκε από τον Ελληνικό Στρατό, απέκτησε την Ελευθερία μόνη της. Και γι αυτό της αξίζει ιδιαίτερη τιμή. Είναι το μοναδικό Ελληνικό κομμάτι που απέκτησε την Ελευθερία του με δικές του δυνάμεις. Ευτύχησε μάλιστα να δώσει Έλληνα Πρωθυπουργό από τα σπλάχνα της, που μεγάλωσε και στέριωσε το Ελληνικό Κράτος.
Αλλά ας επανέλθουμε στην μεγάλη αυτοθυσία του ηρωικού μοναστηριού. Στο Αρκάδι, αν και είχε σκοτωθεί ο ηγούμενος, κανείς δεν αισθανόταν την έλλειψη του αρχηγού. Είχαν την πίστη ότι έπρεπε να κάνουν το καθήκον τους όπως ακριβώς θα έκανε και ο ηγούμενος Γαβριήλ, εάν ζούσε. Ο Γιαμπουδάκης, πριν βάλει φωτιά για να τινάξει τη μονή στον αέρα, τους είχε ρωτήσει έναν – έναν. Κανείς δεν ήθελε ατιμασμένη ζωή. Ακόμα και τα μικρά παιδιά είχαν αρνηθεί να ζήσουν σκλαβωμένα.
Πόσες ελπίδες δεν είχε γεννήσει το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου! Πόσοι Ευρωπαίοι, δεν έστειλαν μηνύματα αγανάκτησης, στις κυβερνήσεις τους για την αιμοσταγή πολιτική που ασκούσαν οι Οθωμανοί; Μέσα στον 19ο αιώνα που ήταν εξαιρετικά δύσκολος, ξεσηκώθηκαν οι απλοί πολίτες των τότε πολιτισμένων κρατών, κατά του φαινομένου των γενοκτονιών που ασκούσε η παραπαίουσα Αυτοκρατορία, για να κρατά υπόδουλους τους λαούς. Ακόμα και οι λίγοι μαχητές που, από θέλημα Θεού, δεν σκοτώθηκαν στην ανατίναξη της μπαρουταποθήκης, δεν απέφυγαν το θάνατο. Έπεσαν πάνω στα Τουρκικά στίφη με σκοπό να πεθάνουν, όπως και έγινε. Κανένας μαχητής δεν έμεινε ζωντανός εκείνη τη μέρα.
Δίκαια όλοι οι σημερινοί Έλληνες, τιμούν με εξαιρετική λαμπρότητα την ιστορική εκείνη μέρα που στάθηκε αιτία για το μεγάλωμα του Ελληνικού Έθνους μέχρι το Πέλαγος της Λιβύης. Το Αρκάδι είναι πάντα το φανάρι της Ελπίδας και της αυτοθυσίας πάνω στα ιδανικά.