Ο λόγος ως συνομιλία

Ο λόγος, η κύρια δηλαδή έκφραση της προσωπικότητας του ανθρώπου, είναι μία ζώσα, εξελισσόμενη ουσία, που πέρασε από πολλά στάδια για να φτάσει στην απόλυτη ικανότητα να αποτυπώνει με ακρίβεια και λεπτομέρεια πολύπλοκες επιστημονικές απόψεις και θεωρίες.

Και όμως το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να χάνει την ουσιαστική αξία για την οποία δημιουργήθηκε και υπάρχει. Από όργανο επικοινωνίας και σύνδεσης που ήταν, πλησιάζει στην αντίπερα όχθη και επιτείνει καταστάσεις αποξένωσης, διχασμού και αποδιοργάνωσης.

Η εποχή που ο λόγος είχε τη μορφή καλλιτεχνικού διαλόγου φαίνεται πολύ μακρινή. Η χρησιμοποίησή του για συνομιλία, μέσα από πηγαία και αυθόρμητα ξεσπάσματα της υγιούς σκέψης, σιγά – σιγά έχει εγκαταλειφθεί και παρέρχεται, γιατί δεν θεωρείται πλέον αποδοτική.

Αντίθετα αναπτύσσεται συνεχώς, και βρίσκεται σε μεγάλη εξέλιξη, η καλλιέργειά του για συζήτηση και εξέταση θεμάτων που έχουν εκ των προτέρων καθοριστεί με αποτέλεσμα να φθάνουμε ύστερα από, βίαιες πολλές φορές, αντιπαραθέσεις, σε πλήρη παραφωνία και διάσταση απόψεων ή σε εικονική συμφωνία και παραπλανητική συναίνεση.

Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο οι συζητήσεις και μία μορφή πολέμου που λήγει με νίκη του ισχυρότερου. Είναι είδη εκφράσεων συνεχούς απειλής, και  μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις, ακόμα και σε σύγκρουση.

Γίνονται όλο και περισσότερο εμφανείς, στην κατά κόρο διαλεκτική, λεγόμενη, σημερινή εποχή, οι ατέλειες που υπάρχουν στις προσωπικές σχέσεις, καθώς οι άνθρωποι από συνομιλητές που εξετάζουν αυθόρμητα τα πάντα, έγιναν συζητητές και προσπαθούν να έρθουν σε υποτυπώδη συνεννόηση με ρητορική επίδειξη.

Οι Πλατωνικοί διάλογοι ήταν συνομιλίες, που μοναδικό σκοπό είχαν την σωστή ανάπτυξη ιδεών και εξύψωναν το πνεύμα. Περιστρέφονταν γύρω από τα θέματα ελεύθερα και λάβαιναν υπόψη τους όλες τις μαρτυρίες και τις απόψεις των παρευρισκομένων.

Όπως το πνεύμα δεν είναι μοναχικό έτσι και η έκφρασή του, ο λόγος, δεν πρέπει να είναι δογματικός. Στη συνομιλία, υπάρχει φυσική τάξη, όλα έχουν μια ποιητική ροή, οι αβάσιμοι συλλογισμοί αφήνονται στο περιθώριο, χωρίς φλυαρίες και αντεγκλήσεις.

Και, αντίθετα από τις συζητήσεις οι συνομιλίες ποτέ δεν θεωρήθηκαν χάσιμο χρόνου. Τα οφέλη τους είναι ορατά είτε, γίνονται σ’ ένα παγκάκι δημόσιου κήπου, στην παραλία , στην αυλή του σπιτιού ή το κοσμικό σαλόνι.

Είχε γίνει θεσμός η Βουλή των εφήβων, αλλά εγκαταλήφθηκε, με τις γεμάτες χαρά και δροσιά συνομιλίες της. Τα φιλολογικά στέκια κάποιας παλαιότερης εποχής έδωσαν, με τη ζεστασιά τους, την ευκαιρία σε πολλές ιδέες να αναπτυχθούν και να αποκτήσουν μια πιο στερεή μορφή.

Αν το πνεύμα των συνομιλιών έμπαινε μέσα στις  συζητήσεις, ο κόσμος θα είχε διαφορετική, και πολύ καλύτερη, όψη.