Σκέψεις και Προβληματισμοί

Καλή και ευτυχισμένη χρονιά σε όλες και όλους!

Έχω την τιμή από το έτος 2014 μέχρι και σήμερα να μου έχει ανατεθεί η Αντιδημαρχία Οικονομικών του Δήμου Πειραιά και να είμαι Πρόεδρος σε ένα πολύ ουσιαστικό συλλογικό όργανο του Δήμου, την Οικονομική Επιτροπή.

Με τους νόμους 4623/2019, 4625/2019 και 4635/2019 ένα σύνολο αποφασιστικών αρμοδιοτήτων των δημοτικών συμβουλίων μεταφέρθηκε κυρίως στις Οικονομικές Επιτροπές. Περαιτέρω, με τις κυβερνητικές διατάξεις οι δημοτικές αρχές απέκτησαν ισχυρή πλειοψηφία (60%) στις επιτροπές, ακόμα και αν αποτελούσαν μειοψηφία στα δημοτικά συμβούλια βάσει των αποτελεσμάτων των εκλογών του Μαΐου του 2019 με την απλή αναλογική των δύο γύρων .

Με την απόφαση 2377/2022 ΣτΕ σε Ολομέλεια, που δημοσιεύθηκε στις 2-12-2022, κρίθηκε ότι ο νομοθέτης παρενέβη στην λειτουργία των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, καθόσον αφενός μετέβαλε τον τρόπο συγκρότησης της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι σε αυτές η πλειοψηφία θα ανήκει στην παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος, αφετέρου προέβη σε μεταφορά αρμοδιοτήτων προς την Οικονομική Επιτροπή, προς την οποία μεταβιβάστηκαν αποφασιστικές αρμοδιότητες σημαντικού οικονομικού αντικειμένου (όπως ο ετήσιος προγραμματισμός προσλήψεων προσωπικού κάθε κατηγορίας, η τροποποίηση έως 5% του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, η διαγραφή χρεών οφειλετών, η απευθείας ανάθεση δημόσιων συμβάσεων σε νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις, η χρηματοδότηση κοινωφελών επιχειρήσεων, η έγκριση των προυπολογισμών των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων του Δήμου κ.α.)

Μέχρι τότε, όλες οι μεταβιβαζόμενες αρμοδιότητες ανήκαν στο Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο έχει το γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας για θέματα που αφορούν τον Δήμο.

Κρίθηκε, λοιπόν, ότι ο νομοθέτης απέβλεψε στη μεταφορά ορισμένων εκ των πολύ σημαντικών αρμοδιοτήτων του δημοτικού συμβουλίου σε άλλα έμμεσα συλλογικά όργανα, με παράλληλη μεταβολή του τρόπου συγκρότησης αυτών. Με την  νομοθετική αυτή μεταβολή, μεταβλήθηκε εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του κατοχυρούμενου στο Σύνταγμα δικαιώματος εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α. Κρίθηκε κατά συνέπεια, ότι παραβιάζονται τα αντίστοιχα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και οι αρχές α) της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και β) της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, οι οποίες διέπουν (και) τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των Ο.Τ.Α. σύμφωνα με το Σύνταγμα.

Ως είναι σαφές, υφίσταται τεράστιος προβληματισμός σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι αναφορικά με τις αποφάσεις των Επιτροπών, που αφορούν ουσιώδη ζητήματα του Δήμου και των δημοτών. Με βάση πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών, αναμένεται στις 17-1-2023 η ήδη εξαγγελθείσα τροπολογία περί συμμόρφωσης με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Περαιτέρω, δηλώθηκε ότι οι συνθέσεις των Επιτροπών θα μείνουν ως έχουν αλλά θα υπάρξει παρέμβαση σε σχέση με την κατανομή αρμοδιοτήτων, καθώς ορισμένες αρμοδιότητες θα επιστρέψουν στα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια.

Όλα τα ανωτέρω κρίσιμα ζητήματα αναμένεται να επιλυθούν το συντομότερο δυνατόν διά της σχετικής τροπολογίας και να διευκρινιστούν διά της σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών, προκειμένου να καταστεί εφικτή η διοίκηση του Δήμου, με ασφάλεια και σταθερότητα.

Αθηνά Γλύκα- Χαρβαλάκου

Δικηγόρος Παρ Αρείω Πάγο

Μεταπτυχιακό Ποινικού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών

Αντιδήμαρχος Πειραιά

Πρόεδρος Οικονομικής Επιτροπής Δήμου Πειραιά