Η θρησκευτική – οικιστική δραστηριότητα..ενορίας Απιδέας, από το 1869 έως το 1935.
Έχοντας υπ΄ όψιν τις οριζόμενες διαπιστωτικές πράξεις, συμφώνα με το άρθρο 25 του Ν. 4301/2014, η Ελληνική Πολιτεία στο δεύτερο τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, υπ΄ αριθ. 965 από 28/5/2015, προέβην στην αναγνώριση συστάσεως ενοριών, τοποθετώντας τις χρονολογικά σύμφωνα με τα οριζόμενα. Ως εκ τούτου, η ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου με έδρα την τοπική Κοινότητα Απιδέας του Δήμου Ευρώτα Λακωνίας, φέρεται ιδρυθείσα προ του έτους 1869, (χρονική περίοδο που η Απιδιά ήταν πρωτεύουσα του τ. Δήμου Έλούς), ως εμφαίνεται εκ της από 10/4/1869 αιτήσεως του Εφημέριου Απιδέας Γεωργίου Θωμόπουλου, περί εκδόσεως αδείας γάμου.
Η προαναφερθείσα αίτηση αδείας αφορά τον Μιχαήλ Θ. Παπαμιχαλόπουλο, ετών 47, κάτοικο Κρεμαστής και την Γιαννούλα χήρα Γ. Παπαλεξίου, θυγατέρα Άγγελου, ετών 40, κάτοικο Απιδέας. Επί της αιτήσεως προσυπογραφούν δύο συγγενείς της νύφης, δύο μάρτυρες και δύο εγγυητές.
Ακολούθως, από εκκλησιαστικά αρχεία γάμων της Ιεράς Μητροπόλεως, μας δίδεται η δυνατότητα να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να μελετήσουμε την θρησκευτική – οικιστική δραστηριότητα της ενορίας μας, από το έτος 1875 έως και το 1935. Η αναζήτηση και συλλογή στοιχείων τριακοσίων είκοσι (320) προγόνων μας, “τεκμηριώνει” τις σημερινές γενεαλογικές ρίζες καταγωγής των περισσότερων απανταχού Απιδιωτών και όχι μόνο.
Ορισμένα στοιχεία πιθανόν να μην αποδόθηκαν σωστά, αν και καταβλήθηκε αρκετή προσπάθεια για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, καθώς υπήρχαν βαθμοί δυσκολίας στην κατανόηση του γραφικού χαρακτήρα των συντακτών εκείνης της περιόδου. Ωστόσο ήταν μια έρευνα ιστορικής καταγραφής και μια μνημόνευση των προγενέστερων οικιστών του τόπου μας, αυτών που έζησαν την χρονική περίοδο της ανασυγκρότησης του Ελληνικού κράτους, με συνεχείς πολέμους, Α΄ παγκόσμιο, Βαλκανικούς και Μικρασιατική εκστρατεία.
Ένα άλλο στοιχείο που αντλήθηκε την ως άνω χρονική περίοδο, είναι οι διατελέσαντες Ιερείς της ενορίας μας. Τον π. Γεώργιο Θωμόπουλο τον συναντούμε να τελεί μυστήρια από το 1869 μέχρι και το έτος 1884. Ακολουθεί ο π. Μιχαήλ Καλοδήμας από το έτος 1885 έως και το 1917. Τον Ιανουάριο του 1918 ξεκινά μία μακροχρόνια μεταβατική περίοδο αναπλήρωσης Εφημέριου της ενορίας με τον π. Νικόδημο Πανάρετο, το 1920 με τον π. Νικόλαο Βουνελάκη ή Γουνελάκη, το 1924 και 1925 με τους πατέρες Αντώνιο Βασιλειάδη και Παναγιώτη Σταυράκο, το 1926 με τον π. Πανάρετο Πολύκαρπο, το 1927 με το π. Χαράλαμπο Σταυρόπουλο και ακολούθως μέχρι το 1930 με τους πατέρες Νικόλαο Γουνελάκη ή Βουνελάκη, Ιωάννη Χιώτη, Γεώργιο Κύπριο και Αθανάσιο Καλογεράκη, καθώς το έτος αυτό τοποθετείται στην Απιδιά εφημέριος ο π. Μιχαήλ Λεωτσάκος.
Αυτοί λοιπόν ήταν κάποτε οι πρωταγωνιστές της καθημερινότητας του τόπου μας, αυτοί που ανάθρεψαν τους γονείς μας, τους παππούδες μας και τους προπάππους μας, άνθρωποι που μόχθησαν και κουράστηκαν, αλλά κατάφεραν με την βοήθεια του Θεού να μας χαρίσουν, ότι αυτοί στερήθηκαν.
Έρευνα: Παναγιώτης Λαλούσης.
Πηγή: Αρχείο Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης.