Ε Λ Α Ν

Στην αρχή του 1944 δημιουργήθηκε το ΕΛΑΝ,  το Ελληνικό απελευθερωτικό ναυτικό ήταν το αποκορύφωμα της οργανωμένης αντιστασιακής δραστηριότητας στις ελληνικές θάλασσες κατά την περίοδο της κατοχής η δημιουργία του και η περαιτέρω εξέλιξη του τα μεγάλα του κατορθώματα όπως και του Ε Λ Α Σ άλλωστε, έχουν άμεση σχέση με την πατρίδα μου το Γαλαξίδι ξεχωριστή είναι η δράση του ΕΛΑΝ Κορινθιακού η οποία ξεκίνησε από έναν άνθρωπο που κατά δήλωσή του δεν ήξερε ούτε μπάνιο τον Μάρτιο του 1944 ο δραστήριος διμοιρίτης του τριακοστού τετάρτου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Κωστας Γεωργιάδης – ψευδώνυμο «Ζαχαριάς» βρέθηκε σε αποστολή στο Γαλαξείδι και οργάνωσε με δική του πρωτοβουλία τη νυχτερινή αρπαγή ενός γερμανικού πλοίου που ευρίσκετο στο λιμάνι του Γαλαξιδίου μαζί με τους δύο επιβάτες του που ήταν δύο Γερμανοί στρατιώτες το λάφυρο ήταν ένα επίταχτο από τους Γερμανούς πετρελαιοκίνητο Καλυμνιώτικο τρεχαντήρι με τρία κατάρτια εκτοπίσματος 80 τόνων φορτωμένο με οβίδες πυροβολικού των 105 χιλιοστών και 35 τόνους τροφίμων και έτσι δημιουργήθηκε το ΕΛΑΝ Κορινθιακού που έχει να παρουσιάσει μεγάλα και ηρωικά κατορθώματα. Μία από αυτές είναι και η μάχη του Μακρυνικόλα (ΒΑ Κορινθιακός) στην οποίαν ένα πολεμικό καΐκι του ΕΛΑΝ Ναυμάχησε με ένα γερμανικό καΐκι το οποίο τελικά το βούλιαξε και πνίγηκαν τότε 17 Γερμανοί. Στή Ναυμαχία αυτή του ΕΛΑΝ είχαν πάρει μέρος ορισμένοι νεαροί τότε Γαλαξίδιώτες διακριθέντες για το μεγάλο θάρρος καί την ανδρεία τους, όπως ο Ν.Θ.Μ ο οποίος μάλιστα έφτασε σε πολύ υψηλά αξιώματα διετέλεσε για ένα διάστημα λιμενάρχης του Αιγίου.

Επίσης την περίοδο εκείνη 1944, λίγο μετά την κατάληψη τού επίταχτου τρεχαντιριού στο Γαλαξείδι, φουντάρισε στον όρμο του ανεμοκάμπι, στο στενό 2,5 – 3,0 Μίλια Ν/ΝΑ τού Γαλαξειδιού για να αποκαταστήσει κάποια βλάβη στη μηχανή, ένα επίταχτο καίκι με φορτίο τροφίμων για τους Γερμανούς της Ιτιάς. Το πληροφορήθηκε το ΕΛΑΝ πού ήταν στο Γαλαξείδι και άνδρες του κατέλαβαν το καΐκι, και με βάρκες από το Γαλαξείδι μετέφεραν το φορτίο του στο Γαλαξείδι, επισκεύασαν τη βλάβη και πλήρωμα από το ΕΛΑΝ Και με όσους τού πληρώματος θέλησαν να παραμείνουν αναχώρισαν για άγνωστο προορισμό. Ο Παλιός μηχανικός τού καικιού -ένας νεαρός από τη Θεσσαλονίκη- δεν ακολούθησε τον έφεραν στο Γαλαξείδι, στην αρχή τον είχαν υπό έλεγχο, αλλά πολύ γρήγορα τον άφησαν να κυκλοφορεί ελεύθερα, τελικά ο νεαρός μηχανικός ερωτεύθηκε τρελά μια πολύ όμορφη και πολύ καλή κοπέλα, κομμώτρια την Α.ΜΠ.

Ο έρωτας ήταν σφοδρός και αμοιβαίος και κατέληξε σε γάμο, δημιούργησαν δε μια άριστη οικογένεια. Ζήσανε στο Γαλαξείδι.

Το Ε Λ Α Ν καταργήθηκε τελικά μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και με βάση ειδικό πρωτόκολλο της Συμφωνίας τα σκάφη και όλος ο οπλισμός του ΕΛΑΝ παραδόθηκαν θεωρούμενα κτήμα του ελληνικού κράτους. Την περίοδο εκείνη ήταν δυό τρία καίκια του ΕΛΑΝ στο Γαλαξείδι εκ των οποίων το ένα ήταν φουνταρισμένο στο Χηρόλακα. Ένα βράδυ λοιπόν περασμένα μεσάνυχτα ακούστηκε στο Χηρόλακα κάποιος νεαρός να τραγουδά το αντάρτικο τραγούδι

Στα σπίτια μας θα πάμε -Μαζί όλοι μαζί

Αφου δεν θάχουμε- πλέον καταχτητή αντικαθιστώντας τούς δυό τελευταίους στίχους με το: αφού μας αφοπλίσαν οι Βρετανοί

Το πρωί μαθεύτηκε ότι ο βραδινός τραγουδιστής ήταν ο μούτσος του καϊκιού τού ΕΛΑΝ πού ήταν φουνταρισμένο στο Χηρόλακα και τη διάλυση φυσικά του ΕΛΑΝ.

Επίσης άνδρες του ΕΛΑΝ παντρεύτηκαν εκλεκτές Γαλαξειδιωτοπούλες ζήσανε στο Γαλαξίδι δημιουργώντας άριστες οικογένειες. Καί κάτι ακόμα πού έχει σχέση με το ΕΛΑΝ Κορινθιακού. Το 8/1961 ήμουνα υποπλοίαρχος με ένα φορτηγό πλοίο με Εβραϊκή σημαία, οι αξιωματικοί Έλληνες το πλήρωμα Εβραίοι, Πήγαμε στο Β. ΑΙΡΕΣ – ΑΡΓΕΝΤΙΝΑ, γέμισε το βαπόρι από επισκέπτες Εβραίους και Έλληνες της Αργεντίνας. Από κεί πήραμε 1-2 Έλληνες σε αντικατάσταση πληρώματος πού είχαν φύγει. Ο ένας ήταν ο μπάρμπα Νίκος Λοστρόμος, Καλαμισάνος παλιός ναυτικός, είχε έλθει πολλές φορές στο Γαλαξείδι από προπολεμικά, είχε πολλούς γνωστούς και φίλους μεταξύ των τελευταίων και ο μακαρίτης  ο Πατέρας μου, Με τον πόλεμο είχε ενταχθεί στον ΕΛΑΣ και ήταν μαζί με τον Γεωργιάδη -Ζαχαριά- όταν κατέλαβαν το επίταχτο Καλυμνιώτικο τρεχαντήρι στο Γαλαξείδι και έκτοτε δημιουργήθηκε το ΕΛΑΝ. Δυστυχώς μετά την απελευθέρωση κατηγορήθηκε για ανύπαρκτα εγκλήματα, και μόλις κατάφερε να τη γλυτώσει, τελικά κατέφυγε στο Β. ΑΙΡΕΣ πού είχε κάποιο συγγενή.

Μνημείο του ΕΛΑΝ έχει ανεγερθεί στην Αντίκυρα.

Ο “Ύμνος του ΕΛΑΝ” αναφέρεται στο ΕΛΑΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ 3η ναυτική μοίρα, τους στίχους του οποίου συνέγραψε τον Μάιο του 1944 ο Φώτης Λαμψίδης (Φωτεινός) και συνέθεσε πολύ αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης και πρωτοαποδόθηκε από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου το 1976.

“Απ’ την Αντίκερα προβάλλει ο Ζαχαριάς

και ξεμακραίνει το Ελανίτικο καράβι

θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς….”

Αντώνης Ευθ. Χατζηγιάννης –Σκούμπελος

Πλοίαρχος Ε.Ν. Ιστορικός – Ερευνητής

Γνήσιος Χηρολακιώτης.

Βιβλιογραφία: Αντώνης Ευθ. Χατζηγιάννης –Σκούμπελος «Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 1821»