«Αφορεσμέν χαρίστε»

Αβάσταχτος ο πόνος της γιαγιάς. Πάντρευε την κόρη της, όμως φερόταν σαν να την έχανε για πάντα. Η θεία μετά τον γάμο θα ζούσε στην Αθήνα.

Βουρκωμένες και αμίλητες, η γιαγιά και κάνα δυο ακόμα γυναίκες, μου θύμιζαν τις μυροφόρες της Μεγάλης Εβδομάδας.

Περνούσε από το μυαλό μου μήπως υπήρχε κανένα μυστικό, που το έκρυβαν από μένα…

Αλλά και πάλι, σήμερα ήταν η “χαρά”, είχαμε γάμο, γιατί να κλαίνε;

Πίσω από έναν μακρύ πάγκο είχαν πάρει θέση οι μουσικοί, (λύρα, κλαρίνο, ακορντεόν και τύμπανο).

Διάλεξα ένα σημείο να είμαι απέναντί τους. Μου άρεσε η ζωντανή μουσική. Έπαιζαν κάτι, που μου φαινόταν λυπητερό για την περίσταση. Εκείνος με το ακορντεόν τραγούδαγε κιόλας:

“Χαρίστε χαρίστε / Αφορεσμέν χαρίστε / Κι ατό πα ορφανόν εν / Χαρίστε χαρίστε…”

Δυσκολευόμουν να ξεχωρίσω, αν τα λόγια ήταν παράκληση προς τον κόσμο ή προσταγή!

Τους αποκαλούσε “αφορεσμένους”, ωστόσο οι καλεσμένοι σχημάτιζαν ουρά για να αφήσουν τα δώρα τους στον πάγκο, και να ευχηθούν, “την ώρα την καλή”.

Και το “ορφανόν”;

Πού κόλλαγε εδώ η ορφάνια;

Με τον παππού και την γιαγιά εν ζωή…

Μερικές φορές με τα ποντιακά δεν βγάζεις άκρη!

Μεγαλώνοντας βρέθηκα πάλι σε ποντιακό γάμο. Αυτή την φορά η ανάγνωση του τραγουδιού ήταν αλλιώτικη. Πρόσεξα πόσο απλά και πόσο σοφά ήταν τα λόγια του.

Ναι, “ορφανόν εν το κορτσόπον”, αφού πλέον αποκόπτεται από την οικογένεια. Ανοίγει τα φτερά για να πετάξει μόνο του. Να χτίσει την δικιά του την φωλιά, και θέλει στήριξη στην αρχή.

Εδώ μπαίνει και η αγωνία των γονιών.

Έτσι ερμηνεύονται τα ανάμικτα συναισθήματα στους γάμους, η χαρά και η λύπη, τα δάκρυα της γιαγιάς…

Όσο για το “αφορεσμέν”, στην περίπτωση αυτή δεν έχει την κυριολεκτική σημασία του αναθεματισμένου.

Εδώ γίνεται επίθετο χαδιάρικο, όπως εκείνο το “αφορεσμένο”, που λέει η πόντια γιαγιά για το εγγονάκι της, ενώ μέσα της λιώνει από αγάπη και στοργή…

Νίκος Καρβουνάς

Πνευμονολόγος