100 χρόνια Προσφυγιάς..«Από την Μικρασιατική Καταστροφή στη Συνθήκη της Λωζάνης»
Σε αυτό το τριήμερο συνέδριο στην Ιωνίδειο Σχολή Πειραιά, 29 με 31 Μαρτίου 2024, είδαμε και παρακολουθήσαμε πολλά και άκρως ενδιαφέροντα, για την τραγωδία με την τόση βαρβαρότητα και τα τόσα λάθη και εγκληματικές αστοχίες, που είχαν θύματα χιλιάδες ψυχές.
Η πρώτη μέρα ήταν αφιερωμένη σε παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.
Το Σάββατο, δεύτερη μέρα, ένα πολύ συγκινητικό μονόλογο και την εξαιρετική ταινία «1922» του Νίκου Κούνδουρου, βασισμένη στο έργο του Ηλία Βενέζη. Συγκλονιστικός ρεαλισμός, λεπτομερής αναβίωση της εποχής των γεγονότων του χώρου των ανθρώπων της φρίκης που έζησαν οι Έλληνες της Τουρκικής θηριωδίας αλλά και της απάνθρωπης αδιαφορίας των ξένων, ακόμη και του Ερυθρού Σταυρού!
Η Κυριακή, τρίτη μέρα του συνεδρίου, ήταν όλη αφιερωμένη σε παρουσιάσεις διαφόρων ζητημάτων από ειδικούς επιστήμονες. Το ζήτημα της γενοκτονίας για το οποίο δεν έχουμε κάνει τίποτα, ενώ οι Αρμένιοι έχουν πετύχει πάρα πολλά με τους αγώνες τους για τις περιουσίες που χάθηκαν για τις συνθήκες της Λωζάνης και των Σεβρών που δεν εφαρμοστηκαν, για το πώς χάσαμε την Ίμβρο και την Τένεδο αλλά και την Ανατολική Θράκη, που δόθηκαν δώρα στην Τουρκία σε βάρος μας, με αντάλλαγμα την ελεύθερη διάβαση των Άγγλων, Γάλλων, Ιταλών, από τα Δαρδανέλια και της αποζημίωσης για την κατάργηση των διομολογήσεων.
Ο κ. Καραμπελιάς μίλησε διεξοδικά για την Συνθήκη των Σεβρών και το ανατολικό ζήτημα, το πώς η Ελλάδα έχασε όλα τα πλεονεκτήματα που είχε αποκτήσει με τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους, όταν το 1915 αρνήθηκε την πρόταση να συνταχθούμε με τους συμμάχους με αντάλλαγμα ολόκληρη την Κύπρο από τους Άγγλους, λόγω εμποδίων από τν Γερμανόφιλο Βασιλιά Κων/νο τον Νο 2 εχθρό της Ευρώπης μετά τον Κάϊζερ.
Ακολούθησε ο διχασμός που έδωσε την απόλυτη ελευθερία κινήσεων σε όλους -συμμάχους μας και μη- να βάλουν την ταφόπλακα στα σχέδια και τα όνειρά μας για τη Μικρά Ασία. Όνειρα που δεν ήταν ανεδαφικά, αφού ο Κεμάλ είχε αδυναμίες που δεν εκμεταλλευτήκαμε και είχαμε την δυνατότητα να είμαστε πιο προσεκτικοί και σώφρονες.
Είναι πολύ χρήσιμο να γίνονται τέτοιες συζητήσεις. Το θέμα είναι ανεξάντλητο με πάρα πολλές πτυχές και σκοτεινά σημεία που πρέπει να φωτίζονται. Η άγνοια, η λήθη, ο εφησυχασμός είναι επικίνδυνα και αυτό διαπιστώνουμε καθημερινά. Και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το δικό μας φταίξιμο. Οι άλλοι εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους και θα εξακολουθούν να το κάνουν. Δεν μπορούμε να τους κατηγορούμε γι’ αυτό. Ας σταματήσουμε να στρουθοκαμηλίζουμε λοιπόν.
Βαρβάρα Τσιάλτα