«Το ευάλωτο παιδί στη λογοτεχνία» Ημερίδα στο Ίδρυμα Λασκαρίδη
Με αυτό το θέμα διεξήχθη μια πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα το Σάββατο 20 Απριλίου 2024, στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Λασκαρίδη στον Πειραιά.
Παρουσιάστηκαν οι γνωστοί αγαπημένοι ήρωες του Ντίκενς, του Ουγκώ και άλλων, διαβάστηκαν λαϊκά παραμύθια, αναφέρθηκαν σύγχρονα βιβλία με «ευάλωτα παιδιά», όμως με δυνάμεις ψυχικές και πνευματικές που παιδιά χωρίς σωματικές αδυναμίες δεν διαθέτουν.
Άρα ο όρος «ευάλωτα» πρέπει να πούμε ότι μας αφορά όλους, μικρούς και μεγάλους. Και ευάλωτος είναι αυτός που πιστεύει ότι είναι. Που δεν καλλιεργεί τις δικές του δυνάμεις, σωματικές, ψυχικές και πνευματικές. Που του αρέσει να καταφεύγει στην αυτοθυματοποίηση. Που περιμένει και απαιτεί από τους άλλους να ικανοποιήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του.
Πολλές φορές φταίνε οι ίδιοι οι γονείς σε αυτό, όταν ασυνείδητα τις πιο πολλές φορές, ειδικά μανάδες, δεν θέλουν το παιδί τους, ειδικά το αγόρι, να ανεξαρτητοποιηθεί για να μην το χάσουν. Γιατί το θέλουν προσκολλημένο σ’ αυτές.
Και με την υπερπροστασία, την υπερπροσφορά τις «θυσίες», τα χατίρια, τα κακομαθαίνουν τόσο πολύ που δεν μπορούν να κάνουν σωστές σχέσεις, δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Έχουν απαίτηση από όλους να τους φέρνονται όπως η μαμά τους. Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει και έτσι καθίστανται πιο ευάλωτα από τα ανάπηρα παιδιά.
Η λύση για όλους, γιατί είπαμε όλοι αν όχι πάντα, αλλά σίγουρα σε πολλές στιγμές της ζωής μας είμαστε ευάλωτοι, είναι η αλληλεγγύη. Η Ενσυναίσθηση. Το αίσθημα της κοινότητας.
Ο ρόλος της εικόνας είναι επίσης πολύ σημαντικός στην ανάδειξη αυτού του στοιχείου της συμπαράστασης πχ. Στην εικονογράφηση της Κοκκινοσκουφίτσας με τον λύκο, όπου οι δυό τους αλληλοκοιτάζονται στο ίδιο επίπεδο, τριγυρισμένοι από φιλικά ζώα με ένα ανθρωπόμορφο ήλιο να τους ζεσταίνει, παίρνουμε ένα καθησυχαστικό μήνυμα. Αντίθετα στην γκρίζα εικόνα όπου η Κοκκινοσκουφίτσα είναι σε ένα πλάνο που γέρνει προς τα κάτω και ο λύκος αγριεμένος από πάνω της το μήνυμα είναι εντελών αντίθετο.
Έτσι λοιπόν, μέσω εικόνων υποβάλλουμε στα παιδιά διάφορα συναισθήματα. Θα προσθέταμε και την Μουσική, τη Φωνή και πολλές άλλες λεπτομέρειες.
Και ερχόμαστε στον πολύτιμο ρόλο του βιβλίου. Εδώ συμμετείχαν παιδιά από διάφορα γυμνάσια της πόλης μας. Κάποια από αυτά στο φάσμα του αυτισμού, όπως μας πληροφόρησε η καθηγήτρια, εκ των υστέρων, γιατί δεν το αντιληφθήκαμε και αυτή ακριβώς είναι η ευτυχία του εγχειρήματος και μπράβο στους καθηγητές. Σημειωτέον ότι ο αυτισμός αυξάνει ραγδαία και υπάρχει επείγουσα ανάγκη προσαρμογής των σχολείων.
Είναι λοιπόν 3 τα στάδια της βιβλιοθεραπείας. Η Ταύτιση με κάποιον ήρωα. Η προβολή του εαυτού του σε κάποιον ήρωα. Η σύνδεση με το κείμενο και τέλος η κάθαρση.
Το βιβλίο επίσης μας βοηθά να απαλλαγούμε από το ευάλωτο κομμάτι μας. Μας βοηθά να αποκτήσουμε ενόραση και κατανόηση. Εξαλείφει την αίσθηση της μοναξιάς, επικυρώνει τα συναισθήματα του, εξοικειώνεται με τεχνικές επίλυσης προβλημάτων, αναγνωρίζει τα κίνητρα των χαρακτήρων, διακρίνει τις αξίες που αναδύονται, ενθαρρύνεται στη στοχοθεσία, στη ρεαλιστική αντιμετώπιση. Η αυτογνωσία η αυτοπεποίθηση η αυτοεκτίμηση, η ψυχική ανθεκτικότητα η ενσυναίσθηση, βελτιώνονται και αυξάνονται.
«Τα παιδιά δεν διαβάζουν» λέμε συχνά και ρίχνουμε το φταίξιμο μόνο σ’ αυτά. Όμως η αλήθεια είναι άλλη και φάνηκε σ’ αυτήν την ημερίδα. Γι αυτό πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση όλων των αρμοδίων φορέων. Βαρβάρα Τσιάλτα