Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά… Πετάμε τον θαλάσσιο πλούτο μας στους γείτονες. Η Ελλάδα στον κατάλογο μονάδων ανακύκλωσης πλοίων
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς, με σχετικές επιστολές, έχει ζητήσει, κατ’ επανάληψη, τη στήριξη και άμεση παρέμβαση των υπουργείων Οικονομικών, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, προκειμένου να «τρέξουν συντονισμένα» οι ενέργειες εκείνες που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον σημαντικό τομέα της ανακύκλωσης πλοίων. Όσο, μάλιστα, εμείς μένουμε στις συζητήσεις για το περιβάλλον, την γαλάζια οικονομία, την ανακύκλωση σε θεωρητικό επίπεδο, άλλοι Ευρωπαίοι έχουν προχωρήσει στο πρακτικό μέρος με στόχο να «χαλυβδώσουν» την οικονομία τους. Παραδοσιακές ναυτικές ευρωπαϊκές χώρες επιδιώκουν, μάλιστα, να αναπτύξουν μια εναλλακτική λύση και να σταματήσουν την εξαγωγή πλοίων τους προς διάλυση στην Τουρκία, η οποία, επί του παρόντος, κατέχει τη μοναδική μεγάλης κλίμακας ικανότητα ανακύκλωσης πλοίων στην περιοχή της Μεσογείου.
Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, Νορβηγία και Δανία επενδύουν σήμερα στα διαλυτήρια πλοίων, σε μία προσπάθεια να ανασχέσουν την εξαγωγή ναυπηγικού χάλυβα, αλλά κυρίως την επαναγορά του από τα διαλυτήρια χωρών της Ασίας. Και οι τρείς χώρες έχουν κατανοήσει την οικονομική, πρωτίστως, και περιβαλλοντική, δευτερευόντως, σημασία του «πράσινου χάλυβα». Ένα τυπικό δεξαμενόπλοιο, ή φορτηγό πλοίο μπορεί να περιέχει 15.000–30.000 τόνους χάλυβα. Η ανακύκλωση 1 τόνου χάλυβα, εξοικονομεί 1,5 τόνο σιδηρομεταλλεύματος, μειώνει 1 τόνο εκπομπών CO₂, και εξοικονομεί 75% ενέργεια σε σύγκριση με την πρωτογενή παραγωγή. Σύμφωνα με μελέτη του Research Gate, εκτιμάται ότι η ανακύκλωση πλοίων μπορεί να προσφέρει σημαντική ποσότητα χάλυβα για την βιομηχανική παραγωγή, με εκτιμήσεις για 96–150 εκατ. τόνους χάλυβα τα επόμενα 10 χρόνια.
Η εφαρμογή της Σύμβασης του Χονγκ Κονγκ για την ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθή ανακύκλωση πλοίων, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή στα τέλη Ιουνίου 2025, αναμένεται να ενισχύσει τις προσπάθειες για ασφαλέστερη και πιο βιώσιμη ανακύκλωση πλοίων. Στη Μεσόγειο, η ανακύκλωση πλοίων είναι περιορισμένη, με τις περισσότερες δραστηριότητες να επικεντρώνονται στην Τουρκία. Με την εφαρμογή αυστηρότερων περιβαλλοντικών κανονισμών από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) το 2025, αναμένεται αύξηση της ανακύκλωσης πλοίων, καθώς τα παλαιά πλοία θα καταστούν μη οικονομικά βιώσιμα. Είναι οξύμωρο να οδηγούνται στα Τουρκικά διαλυτήρια πλοία του στόλου της Ε.Ε. με το «επικάλυμμα» ότι τα τουρκικά ναυπηγεία πληρούν τους κανονισμούς της Ε.Ε. και η τουρκική οικονομία να καρπώνεται τεράστια κέρδη, είτε από τον ναυπηγικό χάλυβα, μέρος του οποίου χρησιμοποιείται από την «αμυντική» βιομηχανία, είτε από την δευτερογενή αγορά των μεταχειρισμένων υλικών που καθαιρούνται από τα υπό διάλυση πλοία. Το εύρος αυτής της δευτερογενούς αγοράς φαίνεται ότι δεν το έχουμε αντιληφθεί σαν Ε.Ε.
Η Ελλάδα, με την ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών και την προώθηση της «γαλάζιας οικονομίας» συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης, έχει την ευκαιρία να ενισχύσει τη θέση της στον τομέα της ανακύκλωσης πλοίων στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά κινδυνεύει να την χάσει καθώς, παρά το πρόδηλο οικονομικό και περιβαλλοντικό κέρδος, ουδεμία κίνηση έχει γίνει προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης ενός οικολογικού, «πράσινου» διαλυτήριου πλοίων στην ελληνική επικράτεια. Η Ελλάδα, αν και πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια ναυτιλία, δεν διαθέτει συγκροτημένη μονάδα ανακύκλωσης πλοίων, προσαρμοσμένη στις αυστηρές εθνικές και ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές απαιτήσεις, που θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντικά οφέλη για την εθνική οικονομία.